утлума́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што, каму і з дадан. сказам.

Разм. Тлумачачы, прымусіць каго‑н. зразумець, засвоіць што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асі́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. каго-што. Аказацца дужэйшым у барацьбе, перамагчы; адолець.

А. ворага.

Не зможа нас гора а. (перан.).

2. што. Выканаць цяжкую работу, справіцца з чым-н.; засвоіць, зразумець што-н.

А. вышэйшую матэматыку.

|| незак. асі́льваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

талкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак. (разм.).

1. з кім-чым, пра каго-што, аб кім-чым і без дап. Гутарыць, весці гаворку.

Мужчыны талкавалі пра нарыхтоўку кармоў.

2. каму. Растлумачваць што-н.

Колькі не талкавалі яму — нічога не мог зразумець.

|| наз. талкава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

учу́ць, -у́ю, -у́еш, -у́е; -у́й; -у́ты; зак., што і з дадан. (разм.).

1. Успрыняць слыхам, пачуць.

У. далёкую гамонку.

2. Улавіць, зразумець тое, што гавораць.

Прабач, я не ўсё ўчуў, што ты сказаў.

3. Улавіць нюхам, чуццём.

Звер учуў небяспеку.

У. добразычлівасць у голасе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ёлупень, ‑пня, м.

Тое, што і ёлуп. «Нічога ты, ёлупень, не разумееш. І ніколі табе не зразумець нас», — падумала Валя. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уке́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што і без дап.

Разм. Уцяміць, зразумець што‑н. Колькі ні тлумачылі, ён не мог укеміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усёабды́мны, ‑ая, ‑ае.

Які ахоплівае, уключае ў сябе ўсё без выключэння. Усёабдымны наказ жыцця. // Які можа ўсё спасцігнуць, зразумець. Усёабдымны розум.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапя́ць, -пну́, -пне́ш, -пне́; -пнём, -пняце́, -пну́ць; -пні́; зак. (разм.).

1. да каго-чаго. Дайсці, дабрацца куды-н.

Ратуючыся, ён аж да Масквы дапяў.

2. чаго. Дамагчыся, дасягнуць чаго-н.

Яна свайго дапне.

3. Зразумець што-н.

Слухаў, слухаў, але не адразу дапяў.

|| незак. дапіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уні́кнуць, -ну, -неш, -не; уні́к, -кла; зак.

1. чаго. Пазбегнуць, ухіліцца ад чаго-н.

У. аварыі.

У. лаянкі.

2. каго-чаго. Не пажадаць сустрэцца з кім-, чым-н.

У. сустрэчы.

3. у што. Удумацца, пастарацца зразумець сутнасць чаго-н.

У. у змест прачытанага.

|| незак. уніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змікі́ціць, ‑кічу, ‑кіціш, ‑кіціць; зак.

Разм. Зразумець што‑н., здагадацца аб чым‑н. — [Збінацкі], значыцца, змікіціў, што са мною дрэнныя жарты, і давай прасіцца. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)