Verbum

Ку́рта ₁ ’куртаты, бясхвосты (ці з кароткім хвастом)’ (Сцяц., Др.-Падб., Мал., Шн., Яруш.), ’маларослы’ (Мал.), ’кепскі, горшы’ (Сцяц.). Запазычанне з польск. kurta (Кюнэ, Poln., 70; Слаўскі, 3, 414–415). Параўн. куртаты (гл.).

Ку́рта ₂ ’сучка’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kùrtas ’паляўнічы сабака’ (Сл. паўн.-зах., 2, 584). Балтызм.

Ку́рта ₃ ’куртка’ (Шат., Бяльк., Серб., Нас., Сержп., Ск., Мат. Маг., Тарнацкі, Studia). Запазычанне з польск. kurta ’тс’ (Слаўскі, 3, 413; Кюнэ, Poln., 70).

Кіт ₁ ’вялікая марская млекакормячая жывёліна’ (ТСБМ), «зямля стаіць на чатырох кітох» (Сержп. Пр.). Ст.-рус. китъ — запазычанне з грэч. κῆτος ’вадзяная пачвара’ (Фасмер, Этюды, 89; Шанскі, 2, 8, 139).

Кіт ₂ ’вязкае рэчыва для замазвання шчылін паміж шыбамі і рамай у вокнах’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сцяшк., Гарэц., Янк. Мат., Касп., КЭС, лаг). Укр. кит ’тс’. Запазычанне праз польск. kit ’тс’ з ням. Kitt ’тс’ (Слаўскі, 2, 177; ЕСУМ, 2, 438–439).

Аўдыто́рыя. Новае запазычанне праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 76), дзе з лац. auditorium, пераробленага па ўзору слоў на ‑ия (пач. XIX ст.), гл. Шанскі, 1, А, 175.

Бактэ́рыя. Рус. бакте́рия, укр. бакте́рія і г. д. Новае запазычанне з зах.-еўрап. моў (ням. Bakterie, франц. bactérie < лац. bacterium ’палачка’). Падрабязней гл. Шанскі, 1, Б, 17.

Бандале́т ’скураны пояс, да якога прымацоўваецца шабля; перавязь паляўнічай стрэльбы’ (Нас.). Запазычанне з польск. bandolet ’тс’ (а гэта з раманскіх моў, гл. Брукнер, 14). Кюнэ, Poln., 43.

Борт (карабля). Рус. борт, укр. борт. Запазычанне з ням. Bord (або гал. boord). Фасмер, 1, 198; Шанскі, 1, Б, 173. Падрабязна аб ням. слове гл. Клюге, 92.

Брылья́нт. Рус. бриллиа́нт, бриль́янт, укр. брилья́нт. Запазычанне (магчыма, праз ням. Brillant) з франц. brillant (літаральна ’бліскучы’). Праабражэнскі, 1, 45; Фасмер, 1, 214; Шанскі, 1, Б, 197–198.

Вака́цыі ’канікулы’, адз. л. вакацыя (БРС). З польск. wakacja < лац. vacātio (Булыка, Запазыч., 55). Больш верагодным трэба лічыць непасрэднае запазычанне з семінарскай латыні. Параўн. Фасмер, 1, 267.

Вартаўні́к ’каравульны’ (БРС, Шат., Гарэц., Шпіл., Касп.), вартувни́к (Бесар.). Вытворнае да вартава́ць. Параўн. і ўкр. вартівни́к. Але можна ставіць пытанне і пра непасрэднае запазычанне з польск. wartownik.

Векаві́сты, векуі́сты ’вечны’ (Шн.). Запазычанне з польск. wiekuisty ’тс’ (да wiek ’век’; гл. Брукнер, 615). У бел. помніках слова векуистый вядома з XV ст. (гл. Булыка, Запазыч.).