абця́ць, абатну́, абатне́ш, абатне́; абатнём, абатняце́, абатну́ць; абатні́; абця́ты; зак.
1. што. Абсячы, абрэзаць канцы чаго-н.
А. сукі дрэва.
2. перан., каго-што. Раптоўна спыніць якое-н. дзеянне.
|| незак. абціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абціна́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плакірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Спец.
1. Пакрыць (пакрываць) якую‑н. металічную паверхню тонкім слоем іншага металу, устойлівага супраць карозіі, больш прыгожага і пад. // Абліцаваць (абліцоўваць) вырабы з простага дрэва тонкай фанерай з каштоўных народ дрэва.
2. Абкласці (абкладваць) дзёрнам земляныя насыпы, адкосы, каб засцерагчы іх ад размывання вадой.
[Ад фр. plaquer — накладваць, пакрываць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мандары́н 1, ‑а, м.
1. Вечназялёнае пладовае цытрусавае дрэва сямейства рутавых, якое расце на поўдні. Квітнелі стройныя, тонкія дрэўцы мандарынаў. Самуйлёнак.
2. Кісла-салодкі духмяны плод гэтага дрэва.
[Фр. mandarine ад ісп. mandarin.]
мандары́н 2, ‑а, м.
Гіст. Еўрапейская назва дзяржаўнага чыноўніка ў старым феадальным Кітаі. У паланкіне, раскінуўшыся, сядзеў мандарын у шырокім сінім шаўковым халаце. Маўр.
[Партуг. mandarin ад перс. mantrin — саветнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзеравя́ка, ‑і, ДМ ‑вады, ж.
Разм. Бервяно; кавалак дрэва. Бацька цяслярыў у пана, і там яго прыбіла каля зруба дзеравякай. Брыль. Падняў [Павел] вынесеную веснавой паводкай адну дзеравяку, другую, пагрэбаў рукамі — ніводнага чарвячка няма. Пальчэўскі. // Дрэва. Незлічоныя купіны, нізкарослыя хвойкі на іх, пачарнелыя карчагі даўно адмёршых дзеравяк раслі і гнілі тут спрадвеку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саксау́л, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Невысокае бязлістае дрэва (або хмызняк) сямейства маравых, якое расце ў сярэднеазіяцкіх саланчаковых пустынях. Белы саксаул. □ Барханы, быццам жоўтыя маршчыны, Апален жорсткай спёкаю пясок, І саксаул калючыя галіны Ад сонца адварочвае ўбок. Лукша. / ‑у, у знач. зб. Пасадка саксаулу.
2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пі́нія, ‑і, ж.
Хваёвае дрэва з парасонападобнай кронай і чырвона-бурай карой; італьянская сасна. Над краем адхону зелянеюць пініі. В. Вольскі.
[Іт. pigna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапы́рхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Успырхнуўшы, пераляцець цераз што‑н., куды‑н. Вось .. [дзяцел] з шумам перапырхнуў на суседняе дрэва. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́кат, ‑а, М ‑каце; мн. какаты́, ‑о́ў; м.
Абл. Адгалінаванне (адно або некалькі) ад асноўнага ствала дрэва. Дуб на тры какаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задзеравяне́ць і задзервяне́ць, ‑е’е; зак.
Разм. Стаць цвёрдым, як дрэва; адзеравянець. Маладыя парасткі к восені задзеравянелі. // Страціць адчувальнасць; анямець. Рука задзеравянела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гру́шына і ігру́шына, ‑ы, ж.
Асобнае грушавае дрэва. Ігрушына ў квецені. □ А сёння грушына без хутара Стаіць бабылкай на мяжы. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)