плёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Эластычная стужка са святлоадчувальным слоем для фатаграфічных і кінематаграфічных здымкаў.
Праявіць плёнку.
Зняць на плёнку.
2. Эластычная стужка са спецыяльнага матэрыялу для магнітафоннага запісу.
3. Тое, што і плеўка (у 1 знач.).
4. Тонкая празрыстая бясколерная матэрыя сінтэтычнага паходжання.
Поліэтыленавая п.
|| прым. плёначны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Адама́шка ’шаўковая матэрыя’ (БРС, Нас., Гарэц., Байк.), (ст.-бел. адамашка (1486) (Нас. гіст.) праз ст.-польск. adamaszek (Рыхардт, Poln., 29; Кюнэ, Poln., 39) з лац. adamascus (Слоўн. лац., 1, 2, 171). Паходжанне рэаліі з Дамаска (Брукнер, 2).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́цера ’маці’ (ДАБМ, к. 89; Пан. дыс.) — у выніку выраўноўвання з формамі ‑а‑асноў. Параўн. аналагічныя польск. maciora (гл. мацёра) і н.-луж. maśera ’матка ў жывёл’.
Маце́ра ’тканіна’ (глус., Мат. Маг.) — сапсаванае мацерыя, якое з рус. материя (гл. матэрыя).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выга́рваць несов., в разн. знач. выгора́ть;
га́за ху́тка ~вае ў ля́мпе — кероси́н бы́стро выгора́ет в ла́мпе;
матэ́рыя ~вае на со́нцы — мате́рия выгора́ет на со́лнце
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ку́бавы, ‑ая, ‑ае.
Сіні, з яркім густым адценнем. Кубавая фарба. Кубавая матэрыя.
кубавы́, ‑а́я, ‑о́е.
1. Які мае адносіны да куба 2. Кубавая батарэя для перагонкі нафты.
2. у знач. наз. кубава́я, ‑ой, ж. Памяшканне, дзе знаходзіцца куб 2. Калі Веньямін, набраўшы ў кубавой кіпятку, сеў вячэраць, у пакой увайшлі яшчэ два яго тубыльцы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збля́кнуць і збле́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць яркасць афарбоўкі; выцвісці. Матэрыя зблекла. □ Зара тым часам падалася ўправа, і светлы ветразь яе зменшыўся, ружовыя фарбы збляклі. Дуброўскі.
2. Завянуць, страціць свежасць (пра расліны). Зблякла трава. / Пра чалавека, яго твар. Вочы .. [Сцяпана] на момант загарэліся, але тут жа і збляклі. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́чна, прысл.
1. Без пачатку і без канца, заўсёды, бясконца, спрадвеку. Матэрыя існуе вечна. □ Сонца вечна людзям свеціць. Колас. // На працягу вякоў, вельмі доўга. Жыць вечна ў памяці народа.
2. Пастаянна, заўсёды. Пах смалы.. шырокай хваляй вечна плыве з густых хвояў лесу. Чорны. Бацька вечна заняты: то ў абходзе, то высочвае.. глушцоў ці лася, то вязе ў замак рыбу або качак. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плёнка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Празрыстая эластычная, цэлулоідная стужка са святлоадчувальным слоем для фатаграфічных і кінематаграфічных здымкаў. За якой паўгадзіны Айзік мог аббегаць паўгорада, напстрыкаць на плёнку свае «лейкі» кадраў з дваццаць. Сабаленка.
2. Тонкая празрыстая бясколерная матэрыя сінтэтычнага паходжання. Поліэтыленавая плёнка. Трымаць раннія агуркі пад плёнкай.
3. Тое, што і плеўка. Халаднаваты метал быў пакрыты васковай плёнкай тавоту. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ткані́на ’тканы матэрыял; тэкстыльны выраб’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Касп., Сл. ПЗБ, Бяльк., Вруб.), тканіна́ ’матэрыя, вытканая ў хатніх умовах’ (шчуч., смарг., Сл. ПЗБ; ашм., Стан.; Ласт.), тка́ніна ’тс’ (астрав., шальч., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. ткани́на ’тэкстыль, тканы матэрыял’, рус. дыял. ткани́на ’тс’, польск. tkanina ’тс’, чэш. tkanina ’тс’, славац. tkanina ’тс’, в.-луж., н.-луж. tkanina ’тс’, славен. tkanina ’тс’, серб.-харв. тка̏нина ’тс’, макед. ткаенина ’тс’. Паводле Махэка₂ (644), новыя спецыяльныя тэрміны ў асобных славянскіх мовах. У народнай мове суф. ‑іна можа ўспрымацца як паказчык адзінкавасці, у сувязі з чым узнікаюць новыя тэрміны для называння тканага матэрыялу, напр. тка́нае ’матэрыя, вытканая саматужным спосабам’ (смарг., Сл. ПЗБ), або як сродак, што ўтварае экспрэсіўныя назвы дзеяння тыпу бегані́на, тузані́на, у сувязі з чым у якасці назвы матэрыялу выкарыстоўваюцца аддзеяслоўныя назоўнікі ад ткаць (гл.): тка́нье, тка́нё, тка́ння ’тс’ (ашм., лід., гарад., шальч., Сл. ПЗБ), тканнё ’агульная назва ўсяго тканага’ (Мат. Маг.), параўн. тка́нне ’ткацтва’ (мсцісл., Жыв. сл.). У аснове слова дзеепрыметнік тка́ны ад ткаць 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які існуе заўсёды, не мае ні пачатку ні канца (у часе). Вечная матэрыя. // Які не перыстае існаваць. Вечныя снягі. Вечная мёрзлага. // Не абмежаваны тэрмінам. Акт на вечнае карыстанне зямлёй.
2. Які пастаянна паўтараецца, бесперастанны. Вечныя спрэчкі.
•••
Вечны агонь гл. агонь.
Вечны рухавік гл. рухавік.
Вечнае пяро гл. пяро.
Вечная гісторыя гл. гісторыя.
Вечная памяць гл. памяць.
Вечны спакой гл. спакой.
Заснуць вечным сном гл. заснуць.
На векі вечныя гл. век.
Спаць вечным сном гл. спаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)