Ле́дво-ніле́дво ’з вялікай цяжкасцю’, ’нарэшце-такі’ (шчуч., Нар. лекс.), калінк. ледзьві‑неледзьві ’ледзь-ледзь’ (З нар. сл.), маг. ледва‑няледва (КЭС), укр. ледві(о)‑не‑ледві(о), рус. арх. едва не едва ’тс’. Па форме суадносяцца з літ. vosnevōs ’ледзь- ледзь, з цяжкасцю’ (літ. vös ’ледзь’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адгавары́цца, -вару́ся, -во́рышся, -во́рыцца; зак.

Ухіліцца ад чаго-н., спасылаючыся на якія-н. абставіны; апраўдацца.

Ледзь адгаварыўся ад даручэння.

|| незак. адгаво́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Прале́дві ’ледзь-ледзь’ (Нас.). Да пра- і ледва (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чуть

1. нареч. (едва, еле) ледзь, ле́дзьве;

чуть вспо́мнил ледзь (ле́дзьве) успо́мніў;

чуть живо́й ледзь жывы́;

чуть заме́тная улы́бка ледзь прыме́тная ўсме́шка;

2. нареч. (немножко) тро́шкі, кры́шку;

чуть поумне́л тро́шкі (кры́шку) паразумне́ў;

пи́ща была́ чуть посо́лена е́жа была́ тро́шкі (кры́шку) пасо́лена;

3. союз як то́лькі, ледзь то́лькі;

чуть кто скри́пнет, я услы́шу як то́лькі хто ры́пне, я пачу́ю;

чуть опозда́ешь, он уже́ руга́ется крыху́ спо́знішся, ён ужо́ сва́рыцца;

◊

чуть свет до́світкам, на до́світку, на зо́лку;

чуть-чу́ть ледзь-ле́дзь;

чуть что ледзь што;

чуть (бы́ло) не… траха́ не…;

чуть ли не… траха́ не…, ама́ль не…, здае́цца ці не…

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

1. Ачысціцца, абмыцца, прыбрацца.

А. перад святам.

2. Паправіцца, паздаравець.

Ледзь апратаўся пасля хваробы.

|| незак. апра́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Прыдылі́ць ’ледзь-ледзь прысыпаць; ледзь засыпаць тонкім слоем’ (Мядзв.). Прэфіксальнае да дылі́ць/дыле́ць ’ледзь сыпацца, церушыць (пра снег)’ (Варл.), параўн. падылі́ць ’пакрапаць (пра дождж), пацерушыць (пра снег)’ (Касп., Шат., Варл.). Падрабязней гл. Антропаў, Супр. чыт. III, 5. Гл. таксама дыле́ць ’імжэць’, дыл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уло́ўны, -ая, -ае.

1. Такі, які можа быць уловлены на слых.

Ледзь у. шэпт.

2. Які дае добры ўлоў (спец.).

У. год.

|| наз. уло́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няўло́ўны, -ая, -ае.

1. Такі, якога цяжка злавіць, застаць дзе-н.

Ваш намеснік н.

2. Ледзь прыкметны.

Н. рух.

Н. пах сена.

|| наз. няўло́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

затаўчы́¹, -таўку́, -таўчэ́ш, -таўчэ́; -таўчо́м, -таўчаце́, -таўку́ць; -то́ўк, -таўкла́, -ло́; -таўчы́; -то́ўчаны; зак., каго (што) (разм.).

Забіць да паўсмерці, да страты прытомнасці.

Ледзь не затаўклі яго кулакамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адкара́скацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак., ад каго-чаго (разм.).

Пазбегнуць, пазбавіцца чаго-н., адчапіцца ад чаго-н.

Ледзь адкараскаўся ад тваіх сяброў.

|| незак. адкара́сквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)