Пуга́ч 1 ’птушка Strix bubo’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Сержп., ТС), ’птушка Bubo bubo’ (Харэўскі, Звяры-суайчыньнікі, Мн., 2000, 65), ’начная сава’ (Цых.), ’птушка сыч’ (Дразд.), ’птушка бугай’ (ТС), укр. пу́гач ’птушка Strix bubo’, рус. пуга́ч ’тс’, польск. puchacz ’птушка Bubo’. Утворана на базе гукапераймання: дзеяслоў пу́гаць (пуга́ч пу́гае, Сержп. Грам., 63), укр. пугу́кати перадае дзеянне паводле выгуку пугу! (Смаль-Стоцкі, Приміт., 165), характэрнага для названых птушак, параўн. таксама: “Крик филина — это слышимое на далеком расстоянии buhu, а его немецкое название — Uhu, Huhu, Puhu” (Птицы, 1, 101). Параўн. ЕСУМ, 4, 626.
Пуга́ч 2 ’пісталет-цацка’, ’той, хто палохае’ (Бяльк.). Запазычанне з рус. пуга́ч ’пісталет-цацка’ (ад пуга́ть ’палохаць’) ці мясцовае ўтварэнне на базе дзеяслова пугаць, гл. пугнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карна́ць ’укарочваць’ (Нас.). Укр. корнати, рус. корнать, чэш. krniti ’кастрыраваць’, серб.-харв. кр́њити ’абломліваць, рэзаць, шкодзіць’, славен. krniti ’абразаць, калечыць’; прасл. kъrniti/karnati. Магчыма, да прасл. *kъrpnǫti з наступным пераўтварэннем на дыялектнай глебе ў *kъrnǫti > *kъrniti, паколькі *kъrnǫti успрымалася як разавае дзеянне (для *kъrpnǫti > *kъrnǫti параўн. topnǫti > tonǫti ’тануць, тапіцца’). Калі дапусціць *kъrniti < *kъrnǫti < *kъrpnǫti, тады можна даць наступныя індаеўрапейскія паралелі да славянскіх слоў: літ. kir̃pti ’рэзаць’ (альтэрнацыя ir/ur у балтыйскіх мовах добра вядомая). Лат. cìrpt ’тс’, ст.-інд. kṛpāṇi ’нажніцы, кінжал’ ст.-грэч. κρώπιον ’серп’, ірл. corran ’тс’, cirrim ’рэжу’ (Фрэнкель, 257–258). Існуючыя этымалогіі (∼ літ. kur̃sti ’глухнуць’, лат. kurns ’глухі’ або ст.-інд. kírṇáḥ ’паранены’ і інш. гл. Фасмер, 2, 350) не задавальняюць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падме́ска, ‑і, ДМ ‑месцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падмясіць.
2. Тое, што падмешваюць у што‑н., да чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарака́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. наракаць.
2. звычайна мн. (нарака́нні, ‑яў). Дакор, папрокі. Караліна моўчкі слухала матчыны нараканні. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нацэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нацаніць. Правесці нацэнку.
2. Сума, на якую павышана цана чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыклёпка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыклёпваць — прыкляпаць.
2. Р мн. ‑пак. Тое, што прыкляпана. Прыклёпка адвалілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́куп, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыкупляць — прыкупіць.
2. У некаторых картачных гульнях — карты, якія атрымліваюць у дадатак да здадзеных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паскарэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. паскараць — паскорыць і паскарацца — паскорыцца.
2. Спец. Велічыня змянення хуткасці руху за адзінку часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабачэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прабачаць — прабачыць (у 1 знач.).
2. Дараванне віны; паблажлівасць за правіннасць.
•••
Прашу прабачэння гл. прасіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадаўжэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прадаўжаць — прадоўжыць і прадаўжацца — прадоўжыцца.
2. Тое, што наступае непасрэдна за чым‑н.; працяг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)