напужа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Адчуць страх, моцна спужацца; напалохацца. Напужацца сабакі. □ Сам камендант напужаўся не менш, чым яго ваякі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недачува́нне, ‑я, н.
Дрэнны слых, глухаватасць. — Ну, дзед Ігнат, як страха падаецца? — яшчэ здалёк моцна крыкнула.. [Люба], ведаючы дзедаву бяду: недачуванне. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысці́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
Разм. Раптоўна апанаваць; спасцігнуць. Моцна прысцігнула гора. Здавалася, канца і краю няма яму. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм.
1. Пачаць моцна дурэць. Дзеці вельмі раздурэлі.
2. Распусціцца, разленавацца. Раздурэў чалавек, нічога не робіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распы́рскацца, ‑аецца; зак.
1. Распляскацца, рассеяцца пырскамі. Вячэрняе люстра вады Распырскалася пад вяслом. Танк.
2. Пачаць моцна і доўга пырскацца, пырскаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхны́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Пачаць моцна і доўга хныкаць. — Ну, годзе вам, расхныкаліся. Не здолелі — не наракайце. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тампа́мка ’паліца’ (Мат. Гом.). Няясна; выглядае як штучнае слова або моцна дэфармаванае запазычанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перахрысці́ць ’балюча ударыць’ (люб., Нар. словатв.). Да пера- (гл.) і хрысці́ць, гукапераймальнага паводле паходжання: магчыма, суадносіцца з прасл. *xvorstati, параўн. экспрэсіўныя ўтварэнні хра́снуць ’моцна выцяць’, хра́снуцца ’ўпасці, паваліцца, моцна стукнуўшыся’, дыял. (драг.) хроснуты ’ўдарыць’ і хво́снутысь ’ударыцца’, рус. хворостыть, чи‑хво́стить ’моцна сцёбаць’, польск. chróstać, н.-луж. kšostaś, в.-луж. chrósćić, чэш. chrastiti і chřastati ’грукаць дзвярыма’, ’біць некага палкай’ (гл. Махэк₂, 206 і 207): другасна (іранічна) атаясамлена з хрысці́ць (гл.), перахрысці́ць ’перажагнаць, палажыць крыж (рукою)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сма́гла 1, смаґла, шма́ґло ‘прагна’, ‘старанна’, ‘моцна’ (Сл. ПЗБ), ‘дужа, моцна, са смагай’ (Мар. дыс.). Да смага 1, гл. (< ‘са смагай, з моцным жаданнем’).
Сма́гла 2, шма́ґло ‘хутка’ (брасл., Сл. ПЗБ). З польск. дыял. smagło ‘тс’, якое да польск. smagnąć ‘ударыць’; аб польскім слове гл. Борысь, 561.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мадзґану́ць ’моцна ударыць’ (мін., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнае. Параўн. па́цкаць, па́цнуць ’тс’. Да ма́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)