злі́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад зліць.
2. у знач. прым. Злучаны ў адно, непадзельны (для слыху, зроку). Залы палаца амаль усе пуставалі, затое разнастайных гукаў, злітых у адну несціханую мелодыю, было хоць адбаўляй. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паляту́ха 1 ’жывёліна атрада грызуноў, падобная на вавёрку, пярэднія ногі якой злучаны з заднімі шырокай лятальнай перапонкай’ (ТСБМ). Дэрыват ад палятаць < лятаць з ‑уха.
Паляту́ха 2 ’сумнік звычайны, Solidago virgaurea L.’ (Кіс., 124). Да палятаць < плятаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Веслано́гія мн. л. ’атрад вадаплаўных птушак, пальцы ў якіх злучаны перапонкамі; атрад ніжэйшых ракападобных’ (БРС, БелСЭ). Запазычана з рус. веслоногие або з польск. wiosłonogie ’тс’. З’яўляецца калькай з лац. навуковага тэрміна Steganopodes < грэч. στεγᾰνόπους, ‑ποδος ’з перапонкамі на лапах’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паляту́ха, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
Жывёліна атрада грызуноў, падобная на вавёрку, пярэднія ногі якой злучаны з заднімі шырокай лятальнай перапонкай. У палятухі — «сваячкі» вавёркі — паміж пярэдняй і задняй лапамі ўтварылася перапонка, якая дапамагае ёй пералятаць з дрэва на дрэва. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Суку́пны ’сумесны, агульны, аб’яднаны’ (ТСБМ). Дзеепрыметнік, утвораны ад дзеяслова ку́піць ’збіраць у адно’ (Ласт.) з прыст. су-; аднак адсутнасць утварэнняў тыпу *сукупіць або *сукупа схіляе да думкі пра няпоўную кальку з рус. совокупный ’агульны, злучаны ў адно’ (з ц.-слав., гл. Фасмер, 3, 705). Гл. купа 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тупі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Вуліца, якая не мае скразнога праходу, праезду.
Машына заехала ў т.
2. Чыгуначны станцыйны пуць, злучаны з іншымі пуцямі толькі адным канцом.
Паравоз стаяў у тупіку.
3. перан. Безвыходнае становішча, а таксама тое, што не мае перспектывы далейшага развіцця.
Вывесці гаспадарку з тупіка.
Перагаворы зайшлі ў т.
|| памянш. тупічо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. тупіко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спрасава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад спрасаваць.
2. у знач. прым. Які шчыльна злучаны, сціснуты пры дапамозе прасавання. З расчыненых дзвярэй пацягнула насустрач знаёмымі пахамі друкарскай фарбы і спрасаванай паперы. Хадкевіч. // Які зляжаўся, ушчыльніўся. На .. [партызан] з-пад конскіх капытоў падалі кавалкі спрасаванага снегу. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́мкнутый
1. (соединённый вплотную) самкну́ты, злу́чаны;
2. (о глазах) сплю́шчаны, заплю́шчаны, мног. пазаплю́шчваны, зве́дзены; (о губах) сту́лены; (о створчатых предметах) скла́дзены, сту́лены.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галерэ́я, -і, мн. -і, -рэ́й, ж.
1. Вузкі крыты калідор, які злучае часткі будынка, а таксама балкон уздоўж усяго будынка.
Будынкі злучаны прыгожай галерэяй.
2. Верхні ярус у тэатры, цырку і пад.
Г. запоўнена гледачамі.
3. Доўгі падземны ход у ваенных збудаваннях, пры горных работах.
4. Спецыяльна ўпарадкаванае памяшканне для выставы мастацкіх твораў.
Карцінная г.
5. перан., чаго. Пералік, шэраг, сістэма чаго-н.
Г. станоўчых вобразаў у рамане.
|| прым. галерэ́йны, -ая, -ае (да 1—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звя́заны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад звязаць. // Які цягне за сабой што‑н., абумоўлівае што‑н. Работа рэвізора звязана з раз’ездамі.
2. у знач. прым. Пазбаўлены свабоды, лёгкасці, натуральнасці. Звязаныя рухі.
3. у знач. прым. Злучаны з чым‑н., не свабодны. Звязаны азот. Звязаны кісларод. // Які знаходзіцца ў скрытым, патэнцыяльным стане. Звязаная энергія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)