замары́ць 1, ‑мару, ‑морыш, ‑морыць; зак., каго-што.
1. Замучыць, давесці да смерці дрэнным абыходжаннем, голадам. Мы гатовы былі замарыць дарэшты Арла, а цялушку песцілі як маглі. Якімовіч. // Стаміць, знясіліць. Замарыць каня хуткай яздой. □ — Ух ты, ну і чалавек, аж замарыў усіх, — сказаў дзядзька Міхась. Быкаў.
2. перан. Падавіць, прытуліць (пачуцці, адчуванні). Замарыць голад.
•••
Замарыць чарвяка (чарвячка) — злёгку перакусіць, прагнаць голад.
замары́ць 2, ‑мару, ‑морыш, ‑морыць; зак., што.
Спец. Афарбаваць марылкай. Замарыць дошкі пад арэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галадо́ўля ’голад, галадаванне’ (БРС, Касп., Шат.). Як і галадо́ўка, утварэнне ад дзеяслова галадава́ць. Суф. ‑оўля звычайна з’яўляецца пры вытворных назоўніках (для абазначэння дзеяння) ад дзеясловаў з марфемай *ov‑ (*‑ou̯‑): будава́ць — будоўля і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
переноси́тьII несов. перано́сіць;
переноси́ть го́лод перано́сіць го́лад;
◊
не переноси́ть (кого, чего) не перано́сіць, не цярпе́ць (каго, чаго).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Не́едзь ’ежа’: Ена умрэ без нееді (Ян.). Незвычайнае тлумачэнне слова удакладняецца прыведзенай ілюстрацыяй, з якой вынікае, што першаснае значэнне яго павінна быць вядзенне’, што дакладна адпавядае засведчанаму ў іншых гаворках неедзь ’голад, недаяданне’ (Янк. 2), да есці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няўто́льны неутоли́мый;
н. го́лад — неутоли́мый го́лод;
~ная сма́га — неутоли́мая жа́жда;
н. сму́так — неутоли́мая печа́ль;
~ная пра́га ве́даў — неутоли́мая жа́жда зна́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
голодо́вка
1. (отказ от пищи в знак протеста) галадо́ўка, -кі ж.;
2. (голод) галадо́ўля, -лі ж., го́лад, -ду м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.
Даць дастатковую колькасць ежы; наталіць чый‑н. голад. Накарміць госця. Накарміць каня. Накарміць пірагамі. □ Узяліся меншыя браты абед варыць: зарэзалі вала, разабралі і зварылі. Самі наеліся і брата накармілі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наталі́ць, ‑талю, ‑толіш, ‑толіць; зак., што.
Задаволіць, заспакоіць (патрэбы, жаданні і пад.). Як толькі Чубар наталіў голад, неспадзявана пачаўся бой. Чыгрынаў. Зямля збірала з траў расіны. Хацела прагу наталіць, Не наталіла і прасіла: — Піць! — Піць! Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лакота, ст.-бел. лакота ’ласунак’ (1596 г.), рус. алкота ’голад’, ц.-слав. алкота, ст.-чэш. lakota ’скупасць, прагнасць да ежы’, ст.-слав. лакота ’прагнасць, скупасць’салькота. Запазычанне са ст.-польск. /а£о/а < сканкрэтызаванае прасл. olkota ’нешта смачнае’ з абстрактнага ’прагнасць, пражэрлівасць’ (Слаўскі, 4, 446).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разру́ха, ‑і, ДМ ‑русе, ж.
Поўнае расстройства, развал у гаспадарцы, у эканоміцы. Пасляваенная разруха. □ [Чарнавус:] Нябожчыца пакінула .. [дачку] маленькую ў голад і разруху. Крапіва. Пасяўныя кампаніі вясною і ўвосень 1921 года адбываліся ў Беларусі ў цяжкіх умовах разрухі. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)