го́лад

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. го́лад
Р. го́ладу
Д. го́ладу
В. го́лад
Т. го́ладам
М. го́ладзе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

го́лад, -у, М -дзе, м.

1. Вострае адчуванне патрэбы ў ежы, а таксама працяглае недаяданне.

Памерці з голаду.

2. Адсутнасць ці недахоп прадуктаў харчавання ў выніку неўраджаю, засухі, вайны і пад.

Вайна нясе г. і разбурэнні.

3. перан. Увогуле недахоп чаго-н.

Кніжны г.

Г. на культурныя мерапрыемствы.

◊

Марыць голадам — даводзіць да знямогі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

го́лад, -ду м., прям., перен. го́лод;

паме́рці з ~ду — умере́ть с го́лоду;

кні́жны г. — кни́жный го́лод;

◊ мары́ць ~дам — мори́ть го́лодом;

цярпе́ць хо́лад і г. — терпе́ть хо́лод и го́лод;

г. не цётка — посл. го́лод не тётка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́лад, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Адчуванне патрэбы ў ежы, моцнае хаценне есці. Адчуць голад. Прагнаць голад. □ Мікола ўжо і забыў, калі наядаўся ўволю. Нават у сне яго мучыў голад. Новікаў. // Працяглае недаяданне з-за недахопу ежы. Пухнуць з голаду. □ Выскачыў з бярлогі сумны воўк, Ад голаду сухі, бы корч. Бядуля.

2. Недахоп або адсутнасць харчовых прадуктаў як масавае няшчасце з прычыны неўраджаю, вайны і пад. У голад намруцца, у вайну налгуцца. Прыказка. // перан. Увогуле недахоп чаго‑н. жыццёва важнага, неабходнага. Рэпертуарны голад. Кніжны голад. □ Зямельны голад гнаў селяніна ў кабалу да памешчыка. Івашын.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГО́ЛАД Дзмітрый Сцяпанавіч

(н. 17.9.1932, в. Перароўскі Млынок Жыткавіцкага р-на Гомельскай вобл.),

бел. вучоны-геабатанік. Д-р біял. н. (1995). Акад. Лясной акадэміі навук Украіны (1996). Скончыў Бел. тэхнал. ун-т (1957). З 1959 у Ін-це эксперым. батанікі Нац. АН Беларусі. Навук. працы па геабат. картаграфаванні, фарміраванні аптымальнай сеткі ахоўных прыродных тэрыторый і аб’ектаў, тыпалагічным і эколагагеаграфічным аналізе размяшчэння, фарміравання і сучаснага стану расліннага покрыва Беларусі. Дзярж. прэмія Беларусі 1972.

Тв.:

Растительность Белоруссии, ее картографирование, охрана и использование. Мн., 1979 (разам з І.Д.Юркевічам, У.С.Адзярыхам);

Рекреационные ресурсы бассейна Нарочи и их использование. Мн., 1989 (разам з І.Д.Юркевічам, Я.Л.Красоўскім).

т. 5, с. 322

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

го́лад м

1. Húnger m -s, -;

адчува́ць го́лад Húnger háben;

паміра́ць з го́ладу verhúngern vi (s), vor Húnger stérben*;

мары́ць го́ладам перан áushungern [húngern] lássen*;

2. (недахоп) Mángel m -s (чаго-н an D);

грашо́вы го́лад Géldmangel m;

тава́рны го́лад Wárenhunger m -s;

◊ го́лад не дзя́дзіна, з’ясі́ і кра́дзена Húnger tut weh

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Го́лад ’голад’. Рус. го́лод, укр. го́лод, польск. głód, чэш. hlad, серб.-харв. гла̑д, ст.-слав. гладъ. Прасл. *goldъ ’тс’. Параўн. ст.-інд. gárdha‑ ’смага, прага’. Далей параўноўваюць з ц.-слав. жльдѣти, жьлдѣти ’прагнуць, жадаць’, серб.-харв. жу́дјети ’тс’. Гл. Фасмер, 1, 430; Слаўскі, 1, 294; Трубачоў, Эт. сл., 6, 199–201.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

голад, галадоўка, недаяданне / у жывёлы: бяскорміца; галадоўля, галадаванне, галадуха, галаднеча, бясхлеб'е, бясхлебіца (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

прагалада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

Адчуць голад, захацець есці.

За дзень прагаладаўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

згалада́лы, -ая, -ае.

Які доўга цярпеў голад, знясілены ад працяглага галадання.

Згаладалыя людзі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)