спіры́т, ‑а, М ‑рыце, м.
Той, хто верыць у магчымасць зносін з душамі памёршых; той, хто займаецца спірытызмам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наканава́нне, ‑я, н.
Разм.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. наканаваць.
2. Тое, што і наканаванасць; лёс. Верыць у наканаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Няве́рнік ’недаверлівы чалавек; від гульні ў карты’ (Некр.), няверка ’тс’ (ТС). Вытворнае ад не верыць, няверны, параўн. нявера ’недаверлівы чалавек’ (Ян.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
малаве́р, ‑а, м.
Той, хто мала верыць у што‑н. [Яраш:] — Ага, ляцяць! Вяртаюцца. А што я вам казаў? Малаверы! Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брахня́, ‑і, ж.
Разм. пагард. Няпраўда, хлусня, мана; паклёп, нагавор, абгавор. [Ціхан:] — Гітлераўцы тут брэшуць без дай меры штодня! А народ не верыць, не хоча верыць іхняй брахні, іхнім лістоўкам, іхнім газетам. Лынькоў. Я не хацеў, каб мой матэрыял назвалі брахнёй, і таму паставіў перад сабой задачу дакапацца да самай глыбіннай праўды. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апаля́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго.
Прымусіць апалячыцца. [Люба:] І вы, дзядзька, далі сябе апалячыць?! Проста не хочацца верыць у гэта. Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́ра. Ст.-рус., ст.-слав. вѣра, рус. ве́ра, укр. ві́ра, польск. wiara, чэш. víra, балг. вя́ра, серб. ве̏ра і г. д. Прасл. *věra ’вера’. Сюды ж і прасл. *věrьnъ ’верны’ (ст.-рус. вѣрьныи, рус. ве́рный, бел. ве́рны, укр. ві́рний, польск. wierny, чэш. věrný, ст.-слав. вѣрьнъ, балг. ве́рен, серб. ве̑ран і г. д.), а таксама дзеясловы тыпу *věriti, *věrovati ’верыць’: ст.-рус. вѣрити, вѣровати, бел. ве́рыць, укр. ві́рити, рус. ве́рить, ве́ровать, польск. wierzyć, чэш. věřiti, ст.-слав. вѣровати, вѣрити, балг. вя́рвам ’веру’, ве́ря се ’бажуся, клянуся’, серб. ве̏ровати ’верыць’, ве̏рити ’засватаць’ і г. д. І.‑е. *u̯ēr‑: лац. vērus ’сапраўдны, верны’, гоц. tuz‑wērjan ’сумнявацца’ (tuz — частка з адмоўным значэннем), ст.-в.-ням. wār (ням. wahr) ’сапраўдны, верны, надзейны і да т. п.’, wāra ’праўда; вернасць і г. д.’ Таксама параўноўваюць з авест. var‑ ’верыць’, varəna‑ ’вера’ (у такім выпадку трэба б было зыходзіць з кароткага галоснага ў і.-е. праформе). Параўн. Фасмер, 1, 292–293.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
далга́цца і даілга́цца, ‑лгуся, ‑лжэшся, ‑лжэцца; ‑лжомся, ‑лжацеся; зак.
Разм. Ілгучы, дайсці да непрыемных вынікаў. Далгаўся да таго, што ніхто не верыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фетышы́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Паслядоўнік фетышызму (у 1 знач.).
2. перан. Той, хто слепа верыць у што‑н., пакланяецца чаму‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упэ́ўнены, -ая, -ае.
Які цвёрда верыць у што-н., перакананы ў чым-н.; цвёрды, рашучы.
У. ў поспеху.
У. ў сабе (не сумняваецца ў сваіх сілах, магчымасцях). Упэўнена (прысл.) гаварыць.
У. крок.
У. адказ.
◊
Будзь упэўнены — не сумнявайся, не турбуйся (усё будзе так, як трэба).
|| наз. упэ́ўненасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)