Муша́рына ’лясная трава карычневага колеру’ (глус., Янк. Мат.). Утворана ад му́ха (гл.) пры ад’ідэацыі лексемы віш (вішар, ⁺вішарына). Параўн. таксама мша́ры (гл.).

Мушары́на ’невялікая балоцістая мясцовасць, парослая мохам і альхой’ (палес., Талст.). Да імша́ра (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нары́нуць ’напасці, наляцець раптоўна’, ’натрапіць, наткнуцца’ (ТС). Да рынуць (гл.); паводле Мяркулавай (Этимология–1978, 98), для праслав. *narinęti sę характэрна было значэнне ’накінуцца, напасць, наляцець’ пры *rinęti ’піхаць’ (^выклікаць рух’ < ’знаходзіцца ў руху’ < ’цячы, ліцца’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паж ’у сярэднія вякі — падлетак, юнак дваранскага роду, які служыў пры двары караля або буйнага феадала’ (ТСБМ). Праз рус. паж або польск. paz̏ з франц. page ад італ. paggio ’малады слуга’ (параўн. Фасмер, 3, 184).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прысо́с ’дзеянне паводле значэння дзеясловаў прысса́ць і прысса́цца’, ’прыстасаванне, пры дапамозе якога можна што-небудзь прыссаць, прысмактаць’ (ТСБМ), ’нізкае, вільготнае месца з глейкаватай глебай’, прысо́сьлівый ’нізкі, вільготны і глеісты (пра глебу)’ (Бяльк.). Да ссаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пу́па ’вада’ (у размове з дзецьмі) (ТС). Адносіцца да т. зв. імітатыўных слоў, пра што сведчыць славен. púpati ’піць’, паводле Сноя (515), “дзіцячая рэдуплікацыя”, пры якой вусны складваюцца так, як быццам бы рыхтуюцца нешта выпіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пу́тнік ’баравік, які расце пры дарозе’ (ельск., Жыв. сл.), рус. дыял. путник ’ядомы грыб’. Да пуць ’дарога’, параўн. трыпутнік ’расліна Plantago L.’ (< *прыпутнік), рус. подорожник ’тс’. Магчыма, ад путны! ’каштоўны, сапраўдны’, параўн. праўдзівы ’баравік’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Піценькі, пігрнькі, піцькі, піцічкі, піцечкі (Нас., Шн. 2, Гарэц.; Юрч. СНЛ), а таксама піткі, нітачкі (Шат.). Дзіцячае слова, утворанае на аснове загаднай формы дзеяслова піць (гл.) пры дапамозе ласкальных суфіксаў (Карскі 2-3, 63–64).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Свяло́ ‘чаранок’: трэба свяло на качаргу насадзіць (Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, аддзеяслоўны назоўнік ад свянаць ‘асаджаць’ (гл.) ці свянуць ‘блякнуць, выцвітаць’ (Ласт.), што звязана з вянуць, вяліць (гл.) — пры дапамозе завяльвання кіёк рабіўся больш моцным.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скром ‘заечы тлушч, які ўжываецца як лякарства пры вонкавых ранах’ (Нас., Байк. і Некр.). З польск. skrom ‘скаромная тлустая ежа; заечы тлушч’ (Карскі, Белорусы, 149; Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 60; Кюнэ, Poln., 97). Параўн. скорам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пяцёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

5.

2. Самая высокая адзнака паспяховасці пры пяцібальнай сістэме; выдатна.

Вучыцца на пяцёркі.

3. Назва чаго-н., што змяшчае пяць адзінак, напр.: ігральная карта ў пяць ачкоў, група з пяці чалавек ці прадметаў, грашовы знак у пяць рублёў і пад.

4. Назва чаго-н., што абазначаецца лічбай 5 (разм.).

Ехаць на пяцёрцы (аўтобусе, тралейбусе пад нумарам 5).

|| памянш.-ласк. пяцёрачка, -і, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. пяцёрачны, -ая, -ае (да 1 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)