упляска́ць, уплешча; зак., што.
Разм.
1. Ушчыльніць, прыбіць. Упляскаў раллю дождж.
2. Увагнаць, убіць у зямлю. Дажджы з ветрам не паспелі яшчэ ўпляскаць у зямлю.. яловых [і]голак. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго (што). Забіць, знішчыць усіх, многіх.
П. ваўкоў.
2. што. Забіць, увагнаць куды-н. усё, многае.
П. цвікі.
3. што. Прыбіўшы ці прымацаваўшы што-н., закрыць наглуха ўсё, многае.
П. вокны.
4. што. Захламіць, засыпаць усё, многае.
Пазабівала (безас.) дарогі снегам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
1. Парачы, згатаваць, давесці да патрэбнага стану. Упарыць рэпу.
2. Увагнаць у пот цяжкай, напружанай працай; стаміць. // Узмыліць. Упарыць каня хуткай яздой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умя́ць, умну́, умне́ш, умне́; умнём, умняце́, умну́ць; умя́ў, умя́ла; умні́; умя́ты; зак., што.
1. у што. Прымяўшы, уціснуць, увагнаць.
У. акурак у пясок.
2. Націскаючы, зрабіць больш шчыльным або прымяць хадой, яздой.
У. тытунь у люльцы.
У. зямлю гусеніцамі трактара.
3. З’есці многа, прагна (разм.).
У. бохан хлеба.
|| незак. уміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панаганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак.
1. каго-чаго. Нагнаць, сабраць у адным месцы многа каго-, чаго-н.
П. жывёлы на бойню.
П. лодак у бухту.
2. што. Нацерці (пра мазалі).
П. мазалі на руках.
3. што. Набіваючы, насадзіць на што-н. усё, многае.
П. абручы на бочку.
4. чаго. Увагнаць многа чаго-н. куды-н.
П. цвікоў у сцяну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пот, -у, М по́це, мн. паты́, пато́ў, м.
Вадкасць, якая выдзяляецца падскурнымі залозамі.
Працаваць да поту.
Гэта справа патрабуе нямала поту (перан.: працяглай, напружанай працы). Да сёмага поту (да знямогі; разм.). Потам і кроўю здабыць што-н. (перан.: шляхам вялікіх намаганняў; высок.). Увагнаць у п. каго-н. (змардаваць напружанай працай; разм.). Шыбы пакрыліся потам (перан.: запацелі).
|| прым. по́тавы, -ая, -ае.
Потавыя залозы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
замы́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго.
Стаміць, змучыць (каня), увагнаць у пену.
замылі́ць, ‑лю́, ‑лі́ш, ‑лі́ць; зак., што.
Разм. Падтуліць, сцяць (пра вусны). [Сяргейка] нічога не адказаў Ясю, загадкава замыліў вусны, завярнуўся і гэтак жа павольна, як і раней, пайшоў дахаты. Шарахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затуры́ць, ‑туру, ‑турыш, ‑турыць; зак., каго-што.
Разм. Загнаць, увагнаць каго‑н. куды‑н. Затурыць кароў у хлеў. // Занесці, зацягнуць куды‑н. (звычайна пра што‑н. цяжкае, вялікае). Яшчэ ноччу затурыў [Езуп] усе бутэлькі ў возера і спусціў у ваду. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назаганя́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Загнаць, прымусіць увайсці куды‑н. у вялікай колькасці.
2. чаго. Убіць, увагнаць у што‑н. вялікую колькасць чаго‑н. Назаганяць кліноў.
назаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-чаго.
Загнаць у вялікай колькасці куды‑н. Назаганяць цвікоў у сцяну. Назаганяць гусей у хлеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́рвань, ‑і, ж.
1. Уласцівасць чырвонага; чырвоны колер. Сонца яшчэ не паказалася з-за высокага бору ў канцы вёскі, і ён .. быў як намалёваны на чырвані неба. Крапіва. Ясна гарэў сухі хвораст, асыпаючы ў шэры попел хрусткія вугалькі, напоўненыя жывой чырванню агню. Самуйлёнак. У чырвань, золата ўбраны стаяць у пушчах нашых дрэвы. Дубоўка.
2. Чырвоныя плямы на целе, пачырваненне ад прыліву крыві, запалення. Слёз у .. [Мацвея] было мала, толькі чырвань з’явілася вакол вачэй. Чорны. З кулямёта.. [лейтэнанту] прабіла абедзве нагі вышэй костачак. Ногі распухлі і паліліся нездаровай чырванню. Курто.
3. Румянец. — Усё, Сяргей Рыгоравіч, — адказала [Люда]. Вочы дык узняла, а чырвань на шчоках яшчэ пагусцела. Брыль. І шчокі, і нос, і вушы гарэлі бледнай чырванню. Лынькоў.
•••
Увагнаць у чырвань гл. увагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)