сруба́ть несов.
1. ссяка́ць; (вырубать) высяка́ць;
2. (строить из брёвен) рубі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зарубі́ць 1, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
Загнуўшы, падшыць краі чаго‑н. Зарубіць хусцінку. Зарубіць ручнік.
зарубі́ць 2, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
1. Разм. Зрабіць зарубку (зарубкі) на чым‑н.
2. Спец. Агаліць паверхню пласта, прызначанага для адбойкі. Зарубіць пласт вугалю.
•••
Зарубіць (сабе) на носе — добра запомніць. — Не, брат, ты павінен жыць! .. Зарубі сабе на носе — жыць!.. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абрубі́ць, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
1. Адсячы частку чаго‑н. падкарочваючы, падраўноўваючы.
2. Падшыць, загнуўшы край; зрабіць рубец на чым‑н. Абрубіць хустку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́блены плотн.
1. прич. ру́бленный;
2. прил. ру́бленый; см. рубі́ць II;
3. кул. ру́бленый;
р. шні́цаль — ру́бленый шни́цель
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расча́ць, разачну, разачнеш, разачне; разачнём, разачняце; зак.
Разм. Пачаць (рабіць што‑н.). Сустракаў я землякоў, казалі, што Ева расчала рубіць вясной вялікі дом, .. каб улажыць усе тыя лішнія грошы, якія яна атрымала сёлета за лён. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Парубе́ль ’сякера’ (Мат. Гом., Інстр. II). Дэрыват з суф. ‑ель ад парубіць < рубіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Важа́ка ’важак’ (КЭС): «Важакаю быць — трэба з мядзведзем знацца» (Янк. БП). Да вадзі́ць, як рубака < рубіць. Да вагання ў родзе параўн. небарак, небарака.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кірза́ты ’кірпаты’ (Ян.). Балтызм. Да літ. kirsti ’рубіць, рэзаць’. Цікава супаставіць дзве групы літоўскіх лексем: kirstii ’рубіць, рэзаць’ — kirstis ’гарчыць’ (гэтыя значэнні традыцыйна звязваюцца — Фрэнкель, 258) і kirpti© ’рэзаць, карпаць’ — kirpti ’кіслець’ (таксама генетычна звязаныя значэнні — там жа, 257–258). Ад апошняга рэгулярна ўтварылася *Älirpötas, *Älirpanösis, якое стала крыніцай бел. кірпаты, кірпаносы (як ад рус. корнать — курносый). Ад першага — кірзаты (Параўн. Мартынаў, Лекс. балтызмы, 28; Лаўчутэ, Балтизмы, 143).⇉
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рубле́ зборн. ’тонкія жэрдкі’: рубля́ ды голья́ накладзе (ТС). Слова са значэннем ’прадмет — вынік дзеяння’ з суфіксам ‑j‑e ад дзеяслова рубіць ’сячы’, як атрэп’е, акорʼе. Гл. руб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыру́б ’прыбудова да хаты’ (Мат. Маг.), прырубкі ’сцены паміж вокнамі’ (рагач., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. прируб ’прыбудова з бярвення, прырубленая да хаты, іншай пабудовы’, прирубка ’тс’, укр. прируб ’прыбудова’. Вытворныя ад прырубіць < рубіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)