Пераку́льваць ’каціць, куляць’ (брагін., ЛА, 2), пірікулі́цца ’перакуліцца’ (Бяльк.). Да пера- і куля́ць 1 ’пераварочваць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стукаце́ць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; незак.
Разм. Ствараць стукат; стукатаць. Стукацела швейная машына, Мар’я Іванаўна, здаецца, забылася за ёю пра ўсё. Пестрак. Гулка стукацяць дзеравяшкі, шкробаюць чаравікі і боты. Палонныя стаміліся, ідуць не ў нагу, як папала. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страка́ціць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; незак., што.
1. Рабіць стракатым, надаваць стракаты выгляд. Скрозь лісце бярозы, пад якой сядзела Зоя, прасочвалася мяккае святло і стракаціла зямлю, лаўку, Зоіны рукі, сукенку. Пальчэўскі.
2. перан. Устаўляючы, уводзячы што‑н. у вялікай колькасці, рабіць неаднародным па саставу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скот 1. Гл. скаціна.
Скот 2 ‘схіл’ (Янк. 3.). Звязана чаргаваннем галосных з скат ‘тс’, якое ад скаціць(ца) < каціць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прагрукаце́ць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; зак.
Разм. Тое, што і прагрукатаць. І выплыў сам жалобны спеў Над жудасцю пакут. І тры разы прагрукацеў Па мёртваму салют. Броўка. Прагрукацеў міма маняўровы паравоз, цягнучы за сабою цыстэрны. Васілёнак. Вазок прагрукацеў праз усю вуліцу, спыніўся ля крайняй хаты. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́кат 1 ’кола’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), параўн. рус. покато́к ’невялікі валік, цурка, якія падкладаюць пад вілы, каб лягчэй соваць саганы’. Бязафікснае ўтварэнне ад пакаціць < каціць, гл. пакот 2 ’тс’.
По́кат 2 ’гульня, пры якой выпрабоўвалі моц велікодных яек’ (Мат. Гом.). Бязафіксны назоўнік ад пакаціць < каціць (гл.).
По́кат 3 ’прыстасаванне для пагрузкі лесу’ (Мат. Гом.), пакош покаты ’лагі, па якіх закочваюць бярвенні на зруб’ (ТС). Гл. пакат у.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ехаць; каціць (разм.) / на аўтамабілі: газаваць (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Прака́т ’перадача рухомай маёмасці ў часовае карыстанне за пэўную плату’ (ТСБМ). З рус. прока́т ’тс’, якое ад прокатить, прокатать (гл. каціць). Першапачаткова, магчыма, адносілася да экіпажаў, якія даваліся на пракат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́тец ’возера’ (Эрем.). Укр. котець ’загародка з чароту для лоўлі рыбы’, рус. котец ’штучны вадаём, садок’, балг. ноце, макед. котец, серб.-харв. котац ’тс’. Да каціць (Тапароў, Этимология 1971, 289, 297).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пако́т 1 ’столь’ (ДАБМ, 755), поко́т, поку́т ’столь, гара’ (Шушк.), поко́т ’столь’ (Тарнацкі, Studia) ’шчыт дома, які закладзены бярвеннем’ (Шат.), ’жэрдкі, якія кладуць замест столі ў гумне ці на хляве’ (Бяльк.), ’жэрдкі для ўмацавання саломы на страсе’ (Сл. ПЗБ), поко́т, часцей поко́ты мн. ’лагі, па якіх закочваюць бярвенні на зруб (ТС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад пакаціць < каціць (гл.). Параўн. таксама павал.
Пако́т 2 ’кола’ (Анімілле), покато́ ’тс’ (Сл. ПЗБ), пакатцо́ ’драўляная падстаўка круглай формы пад патэльню’ (Сл. ПЗБ), пакаты́ ’прыстасаванне для пагрузкі лесу’ (Мат. Гом.). Да каціць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)