расчо́маць

‘дапетрыць, скеміць, зразумець што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. расчо́маю расчо́маем
2-я ас. расчо́маеш расчо́маеце
3-я ас. расчо́мае расчо́маюць
Прошлы час
м. расчо́маў расчо́малі
ж. расчо́мала
н. расчо́мала
Загадны лад
2-я ас. расчо́май расчо́майце
Дзеепрыслоўе
прош. час расчо́маўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спакме́ціць

‘зразумець што-небудзь, зарыентавацца ў чым-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. спакме́чу спакме́цім
2-я ас. спакме́ціш спакме́ціце
3-я ас. спакме́ціць спакме́цяць
Прошлы час
м. спакме́ціў спакме́цілі
ж. спакме́ціла
н. спакме́ціла
Загадны лад
2-я ас. спакме́ць спакме́цьце
Дзеепрыслоўе
прош. час спакме́ціўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

услу́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак., у што.

Уважліва прыслухацца, стараючыся пачуць, зразумець што-н.

У. ў гаворку.

|| незак. услухо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даце́міць

‘уцяміць, да канца зразумець што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. даце́млю даце́мім
2-я ас. даце́міш даце́міце
3-я ас. даце́міць даце́мяць
Прошлы час
м. даце́міў даце́мілі
ж. даце́міла
н. даце́міла
Загадны лад
2-я ас. даце́м даце́мце
Дзеепрыслоўе
прош. час даце́міўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

утлума́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што каму (разм.).

Тлумачачы, прымусіць каго-н. зразумець, засвоіць што-н.

У. правіла.

|| незак. утлума́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тлумачэ́нне, -я, н.

1. гл. тлумачыць.

2. мн. -і, -яў. Тое, што асвятляе што-н., раскрывае сэнс чаго-н., дапамагае зразумець прычыну чаго-н.

Знайсці т. сваім паводзінам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зразуме́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад зразумець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапы́тлівы, -ая, -ае.

1. Які імкнецца ўсё зразумець, пазнаць.

Гэта быў д. чалавек.

2. Праніклівы, здольны многае заўважыць, прадбачыць.

Д. розум.

Абвесці дапытлівым позіркам пакой.

|| наз. дапы́тлівасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недоумева́ть несов. не разуме́ць, не магчы́ зразуме́ць; (изумляться) здзіўля́цца, дзіві́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапну́ць

‘дабрацца, дайсці, дапасці да чаго-небудзь; давесці што-небудзь да каго-небудзь (дапнуць ісціну да субяседніка), зразумець што-небудзь (дапнуць да чаго-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. дапну́ дапнё́м
2-я ас. дапне́ш дапняце́
3-я ас. дапне́ дапну́ць
Прошлы час
м. дапну́ў дапну́лі
ж. дапну́ла
н. дапну́ла
Загадны лад
2-я ас. дапні́ дапні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час дапну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)