Прывязе́нка ’чужая, прывезеная з чужых краёў’ (Нар. Гом.). Да прыве́зці, гл. ве́зці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выця́гвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да выцягнуцца.
2. Везці, цягнуць з вялікім напружаннем. Конь аж выцягваўся ў аглоблях.
3. Зал. да выцягваць (гл. выцягнуць у 1–9, 11, 12 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
везти́ несов.
1. ве́зці;
2. безл., разг. шанцава́ць, шчаслі́віцца, шча́сціць;
ему́ всегда́ везёт яму́ заўсёды шанцу́е (шчаслі́віцца, шча́сціць);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
валачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; вало́к, -лакла́, -лакло́; валачы́; -ло́чаны; незак., каго-што.
1. Цягнуць волакам, не адрываючы ад паверхні чаго-н.
В. мех з бульбай.
2. Несці, везці што-н. цяжкае, з цяжкасцю.
В. вязанку сена.
3. што. Красці (разм.).
Валаклі з гаспадаркі ўсё, што маглі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
урві́цель, ‑я, м.
Разм.
1. Хапуга, хабарнік. [Турава:] — Колькі плаціш [за кватэру]? [Стэфка:] — Дваццаць пяць. — Ого-о! Ну і ўрвіцелі! Хапуны! — Турава злосна і брыдка вылаялася. Савіцкі.
2. Лаянк. Галаварэз, вісус. [Мацей Хмылю:] — Скідай дровы, урвіцель чортаў, не трэба далей везці. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вазі́ць, важу́, во́зіш, во́зіць; незак., каго-што.
1. Тое, што і везці (але абазначае дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём або не ў адным напрамку).
В. дровы з лесу.
2. Катаць.
В. дзіця ў калясачцы.
|| наз. во́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пілю́ля, ‑і, ж.
Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка. [Урач] даў пілюляў, «каб прапацець», і загадаў везці Валодзю назад. Карпюк. Урач памацаў пульс, тэмпературу змераў, Паслухаў, што рабіць патрэбна, расказаў І хвораму пілюлі прыпісаў. Корбан.
•••
Паднесці пілюлю гл. паднесці.
Праглынуць пілюлю гл. праглынуць.
[Лац. pilula.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вазіць 1 (БРС). Прасл. *voziti — ітэратыў да везці (гл.).
Вазіць 2 вазіцца ’катацца’ (Сцяшк.). Семантычнае ўтварэнне ад вазіць 1. Параўн. серб.-харв. воза̀кати се ’катацца, ездзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Заво́зна ’многа’. Рус. дыял. заво́зно ’тс’, укр. заві́зно ’многа; цяжка’, польск. zawoźno ’многа (асабліва ў млыне)’. Шлях утварэння даволі складаны: завозна < завозны < завоз < завезці < везці (гл.), прычым адбываліся і пэўныя семантычныя змены.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарна́біць ’валачы, цягнуць, несці з цяжкасцю’ (Скарбы), сюды ж, магчыма, тарнэ́піць ’валачы, несці, везці’ (карэліц., Нар. сл.). Мажліва, ад тараба́ніць 2 (гл.) з перастаноўкай зычных б (п) і н і пропускам галоснага або з экспрэсіўнай устаўкай з тараніць 3 ’несці’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)