вярша́ліна, ‑ы, ж.
Тое, што і вершаліна. Здавалася нават, што зоры на небе На гонкіх вяршалінах бору растуць. Броўка. Клён сваёй вяршалінай зялёнай Да акна майго не дастае. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даба́ўка, ‑і, ДМ ‑баўцы; Р мн. ‑бавак; ж.
Разм. Тое, што дабаўлена, прыбаўлена, падбаўлена. І ў сталовай [Толік] вёў сябе смела, еў усё падрад і нават папрасіў дабаўкі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дагры́зці, ‑грызу, ‑грызеш, ‑грызе; ‑грызём, ‑грызяце; пр. дагрыз, ‑ла; зак., каго-што.
Грызучы, паесці; згрызці да канца. Калі Сашка дагрыз яблык, сказаў: — Бачыш, нават паабедаць не было калі. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́світкам, прысл.
Перад світаннем. Уставаць досвіткам. □ Досвіткам, калі яшчэ нават не выганялі кароў, я ўжо стаяў з вудамі ля.. хаты. Ляўданскі. Досвіткам за садам падняўся белы густы туман. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сы́шчык, ‑а, м.
Тайны агент вышукной паліцыі; шпег. Была такая слота-непагода, Што нават сышчык, затуліўшы твар, Свой пост пакінуў каля сцен завода, Падаўся грэцца ў бліжэйшы бар. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́расць, ‑і, ж.
Уласцівасць шчырага. [Мароз:] — Шчыра табе [Андрэй Якаўлевіч] кажу, хоць ты ў маю шчырасць цяпер, вядома, не верыш. Лобан. [Стараста:] — Нават ты [Максім], разважны чалавек, і то паверыў у яго [Вялічкі] шчырасць. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плю́ндры (іран.) ’штаны’ (маз., Нар. Гом.), плюдры ’тс’, ’лахманы, рыззё’ (Нас.), плюндра ’тс’ (Шат.), ст.-бел. плюдры, плюйдры ’штаны’ (1598, Булыка, Лекс. запазыч., 109). З польск. phtdry — від штаноў нямецка-французскага крою XV–VIII стст.: спачатку кароткія, з буфамі, затым phiderki ’зімовыя штонікі, падбітыя футрам’, пазней гэтая абразлівая назва phtdry пашырылася нават на турэцкія шаравары — скарачэнне з п.-ням. phiderhosen ’штаны з буфамі’ < pludeni ’раздувацца’ (Кюнэ, Poln., 87: Банькоўскі, 2, 61 I).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падкалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак., што.
Дадаць у ежу якую‑н. прыправу. Падаіўшы нанач карову,.. [мама] пайшла на хутары.. пазычыць мукі — сёння ў іх нават не было чым падкалаціць шча[ўе]. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазале́тась, прысл.
Два гады назад. Жыта і цяпер як сцяна, такога не было ні летась, ні пазалетась. Навуменка. [Сыч] памятаў, колькі атрымана малака летась, пазалетась, нават у першы пасляваенны год. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нясма́чны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае прыемнага смаку. Сяргею хацелася есці, але ўсё, што стаяла на стале, было, здаецца, перасоленым, недавараным і такім нясмачным, што нават расло ў роце. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)