обихо́д м.

1. (употребление) ужы́так, -тку м., ужыва́нне, -ння ср.;

быть в обихо́де быць ва ўжы́тку (ужыва́цца);

вы́йти из обихо́да вы́йсці з ужы́тку;

2. (уклад жизни) лад, род. ла́ду м.; (обычай) звы́чай, -чаю м.;

повседне́вный обихо́д штодзённы звы́чай (лад);

3. (домашние вещи) ужы́так, -тку м., абыхо́дак, -дку м., ха́тнія рэ́чы;

предме́ты дома́шнего обихо́да прадме́ты ха́тняга ўжы́тку (ха́тнія рэ́чы);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бі́рка. Рус. би́рка, укр. би́рка ’тс’. Этымалогія слова не вельмі ясная. Выводзяць з ст.-рус. биръ ’подаць, налог’ (Праабражэнскі, 1, 26; Бернекер, 57). Іншыя думаюць пра запазычанне з дац., нарв. birk ’бяроза’ (Зяленін, ZfslPh, 2, 207 і інш.). Корш (AfslPh, 9, 491) і Міклашыч (Türk. El. Nachtr., 1, 15) лічылі запазычаннем з цюрк. bir ’адзін’ і iki ’два’. Параўн. ст.-бел. бирка ’бірка, жэрабя’ (XVII ст.), якое Булыка (Запазыч.) выводзіць з ст.-польск. birka. Сюды адносіцца і бірка ’палачка, ужытак замест гузіка’ (Юрч.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ску́так 1 ‘вынік, вывад; паляпшэнне спраў’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сцяшк.), ‘прыбытак’ (Касп.), ‘ужытак’ (Нас.), ‘паразуменне, згода, аднадумнасць’ (Скарбы); скутак: дабіцца скутку ‘упарадкаваць, раскласці належным чынам думкі ці рэчы’ (Мілк.). Запазычанне з польск. skutek ‘вынік, вывад’, якое да *kutiti ‘упрыгожваць, убіраць’ (Кюнэ, Poln., 98), мажліва звязанага з кутаць (гл.). Скуткава́ць ‘карыстацца’ (Нас.) таксама з польск. skutkować ‘прыносіць карысць, памагаць’. Ст.-бел. скутокъ ‘вынік, канец’ з ст.-польск. skutek фіксуецца з 1507 г. (Булыка, Лекс. запазыч., 193).

*Ску́так 2, ску́ток ‘нясцерпнае становішча’ (драг., З нар. сл.), скутова́цца ‘мучыцца, цярпець боль’ (ТС). Няясна. Магчыма, звязана з ску́чыць ‘сумаваць’: баба скучыць без вас (ТС), параўн. серб.-харв. ску́чити ‘прыцясніць, паставіць у невыносныя ўмовы’, а таксама каш. skąčëc ‘енчыць, скардзіцца, капрызіць’, чэш. skučeti ‘выць, скавытаць’, славац. skučať ‘тс’, славен. дыял. skúčati ‘тс’, што ўзыходзяць да прасл. *skučiti ‘скавытаць’, звязанага з *ščemiti (гл. шчаміць), што ўрэшце лічыцца зыходным для скучна ‘сумна, нудна’ (Ян.), ску́чно ‘тс’ (ТС), якія ўспрымаюцца ў сучаснай мове як русізмы, параўн. рус. скучно ‘тс’. Аднак фанетычныя цяжкасці (немагчымасць т > ч) прымушаюць крыніцу слова бачыць у скутак 1 праз значэнне ‘выйсце са становішча’ — ‘цяжкае становішча’, параўн. трээ шукаць іньшаго скутку (Сержп. Прымхі, 188), ён і хворым памагае, й у клопаце дае скутак (Сержп.). Параўн. Фасмер, 3, 661; ЕСУМ, 5, 290; Борысь, Etymologie, 647–648.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

употребле́ние ср.

1. (действие) скарыста́нне, -ння ср., выкарыста́нне, -ння ср.; неоконч. карыста́нне, -ння ср., скарысто́ўванне, -ння ср., выкарысто́ўванне, -ння ср.; ужыва́нне, -ння ср.; тра́чанне, -ння ср.;

спо́соб употребле́ния спо́саб ужыва́ння (карыста́ння);

лека́рство для вну́треннего употребления ляка́рства для ўну́транага ўжыва́ння;

непра́вильное употребле́ние няпра́вільнае выкарыста́нне (ужыва́нне);

2. (состояние) ужы́так, -тку м., ужыва́нне, -ння ср.;

в большо́м употребле́нии у шыро́кім ужы́тку (шыро́ка ўжыва́ецца);

вводи́ть (входи́ть) в употребле́ние уво́дзіць (увахо́дзіць) ва ўжы́так;

выходи́ть из употребле́ния выхо́дзіць з ужы́тку (з ужыва́ння);

сде́лать хоро́шее употребле́ние из чего́-л. до́бра вы́карыстаць што-не́будзь;

вы́шедший из употребле́ния неўжыва́льны, які́ пераста́ў ужыва́цца (выкарысто́ўвацца);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)