Пляцоўка ’роўнае месца на зямлі’ (ТСБМ). Паводле Германовіча (Аб нек. асабл., 13), памянш. да пляц ’участак’ (гл.). Пляцоўка ’роўнае месца паміж двума лесвічнымі маршамі’ (ТСБМ) — калька з рус. площадка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́ўны, -ая, -ае.
1. Гладкі, прамы, які не мае ўзвышэнняў, патаўшчэнняў, выгібаў.
Роўная мясцовасць.
Дарога ідзе роўна (прысл.). Роўнае вудзільна.
2. Аднолькавы, надта падобны, такі ж (па велічыні, значэнні, якасці).
Роўныя сілы.
На роўных пачатках.
Быць роўным каму-н. Гаварыць як з роўным (наз.). Як роўныя (на роўных правах, падставах, у роўных адносінах).
3. Раўнамерны, спакойны.
Р. пульс.
Роўна (прысл.) дыхаць.
Р. голас.
4. Пастаянна аднолькавы і спакойны, ураўнаважаны.
Роўнае жыццё.
Р. характар.
5. Цалкам аднолькавы па велічыні.
Роўныя долі.
6. Які знаходзіцца на адной лініі з кім-, чым-н. (па вышыні, глыбіні і пад.).
Кукуруза вырасла роўная з чалавекам.
○
Роўны лік — лік круглымі лічбамі, без дробаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Раўня́дзь ’роўнае месца, раўніна’ (Нік. Очерки, Касп., Гарэц.), раўна́дзь ’раўніна; роўная паверхня’ (леп., Стан.), ро́ўнядзь ’роўнае месца’ (Бяльк.). Вытворныя ад роўны (гл.) пры дапамозе суф. ‑ядзь (< *‑en‑dь‑ > *‑ędь > ‑ядзь, гл. Мее, Études, 322, 323; Аткупшчыкоў, Из истории₂, 149, 150).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пло́шча, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Частка плоскасці, абмежаваная замкнутай ломанай або крывой лініяй.
П. чатырохвугольніка.
2. Незабудаванае вялікае і роўнае месца (у горадзе, вёсцы), ад якога звычайна разыходзяцца ў розныя бакі вуліцы.
П.
Перамогі ў Мінску.
3. Прастора, памяшканне, прызначаныя для якіх-н. мэт.
П. пад азімыя культуры.
Жылая п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагусце́ць, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца густым, гусцейшым. Хвойнік пагусцеў. □ Паветра пагусцела, напоўнілася новымі пахамі. Шахавец. Сеялі жыта рэдка, а яно закусцілася, пагусцела і цяпер, як шчотка, было роўнае на ўсім полі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўнадзе́йны, ‑ая, ‑ае.
Які аказвае такое самае, аднолькавае з чым‑н. дзеянне. Раўнадзейная сіла. // у знач. наз. раўнадзе́йная, ‑ай, ж. У фізіцы — сіла, якая аказвае на цела механічнае дзеянне, роўнае дзеянню некалькіх сіл.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тачо́к ’пляцоўка, узвышанае і роўнае месца’ (Ласт.), ’ток (глінабітная пляцоўка)’ (чавус., карм., ЛА, 4), ’катух’ (брэсц., Нар. сл.). Да ток 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раўні́на ’роўная, без гор, пагоркаў і паніжэнняў зямная паверхня’, ’роўнае месца, роўнядзь, роўнае поле’ (ТСБМ, Ласт., Сл. ПЗБ, Сцяшк.), раўніна́ ’тс’ (ваўкав., Сл. ПЗБ; ашм., Стан.), роўніна́ ’нешта выключна роўнае; роўная мясцовасць, роўнядзь’ (ТС); ст.-бел. ровнина (1616 г., Карскі, 1, 415). Параўн. укр. рівнина́ ’тс’, рус. равни́на (з ц.-слав.) ’тс’, польск. równina ’тс’, серб.-харв. равнѝна ’тс’, славен. ravnína ’тс’, балг. равнина́, ц.-слав. равьнина ’тс’. Дэрыват ад прасл. *orvьnъ са значэннем ’роўны’ (гл. роўны) з далейшым утварэннем пры дапамозе суф. ‑in(a) са значэннем ’месца, прастора’, падобна як цесны — цясніна і інш. (БЕР, 6, 140). Меркаванні пра запазычанне гл. Кохман, Зб. Бархудараву, 160.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Правіле́ц ’роўнае, прамое дрэва’ (ТС). Дэрыват ад асновы правіл‑ (правіла, правільны) з суф. ‑ец. Параўн. і значэнне прыметніка правы ’роўны, прамы’ і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абло́нь, аблона, аблонне ’роўнае поле, роўная лугавая прастора’ (БРС, Нас., Бяльк., Гарэц., КТС), польск. błoń, błonia, błonie. Паланізм? Параўн. абалонь, абалона, гл., аднак, лано, улонне. Магчыма, тут наглядаецца кантамінацыя пералічаных слоў. Параўн. блонне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)