стэ́ндэр, ‑а, м.
Металічная палонка, прыладжаная на падземны водаправодны кран, якая служыць для перадачы вады ў пажарны рукаў.
[Англ. stander.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шланг шланг, род. шла́нга м.;
пожа́рный шланг пажа́рны шланг;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
або́з, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Некалькі фурманак, падвод з людзьмі або грузам, якія едуць адна за другой.
Абозы з раненымі.
А. з фуражом.
2. Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння.
Пажарны а.
◊
Плесціся ў абозе (разм.) — цягнуцца ў хвасце, адставаць ад усіх.
|| прым. або́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пажа́рыска, пажарыско, пажирынско ’пажарышча’ (Сл. ПЗБ), пожаріско ’тс’ (Талстой, Георг, терм., 198, палес.). Дэрыват ад пажар, пажарны з суф. ‑isko; дадзеная словаўтв. мадэль прымыкае да зах.-слав. утварэнняў лакальных назваў на ‑isko (параўн. пажарышча).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обо́з в разн. знач. або́з, -зу м.;
обо́з с ра́неными або́з з пара́ненымі;
пожарный обо́з пажа́рны або́з.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пажарні́ца ’шматгадовая расліна сямейства злакавых з суквеццем у выглядзе мяцёлкі’ (ТСБМ), пажарнік, пажарніца ’расліна Holcus mollis L.’ (Кіс.), ’расліна, якая расце ў хваёвым лесе пасля пажару’ (Янк. 1), пажарніца палявая ’расліна Holcus mollis L.’ (Кіс.). Суфіксальныя вытворныя ад пажарны, г. зн. ’расліна, якая расце на месцы пажару’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рука́ў, -кава́, мн. -кавы́, -каво́ў, м.
1. Частка адзення, якая пакрывае руку.
Доўгія рукавы (да кісці). Кароткія рукавы (якія закрываюць плячо).
2. Адгалінаванне ад галоўнага рэчышча ракі.
Р.
Нёмана.
3. Шланг для падачы вадкасцей або сыпучых цел, газаў.
Пажарны р.
Р. млына.
Усмоктвальны р.
|| памянш. рука́ўчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. рука́ўны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Буса́к ’бугор’ (Касп., БРС), ’пажарны крук’ (КЭС, лаг.). З *босак. Запазычанне з польск. мовы (bosak ’тс’ < ням. Bootshacken, Bootshacke; Варш. сл., 1, 193; Брукнер, 37). Параўн. і баса́к ’тс’. Гл. і літ. bùsokas, якое запазычана з ням. (усх.-прус.) bôshaken (Фрэнкель, 67). З фанетычных меркаванняў не пераконвае вывядзенне (Міхневіч, БЛ, 1972, 1, 72) бел. буса́к з ст.-цюрк. bašag ’наканечнік, вастрыё стралы ці кап’я’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
звон, зво́на і зво́ну, м.
1. -а, мн. званы́, -о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).
Царкоўны з.
Пажарны з.
Званіць ва ўсе званы (таксама перан.: расказваць усім пра што-н.).
2. -у. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.
З. касы.
З. шклянак.
3. -у, перан. Погаласкі, плёткі.
Нечага было разносіць такі з. па сяле.
|| прым. зво́навы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рука́ў, -кава́ м., в разн. знач. рука́в;
р. паліто́ — рука́в пальто́;
пажа́рны р. — пожа́рный рука́в;
р. ракі́ — рука́в реки́;
◊ закаса́ўшы рукавы́ — засучи́в рукава́;
спусці́ўшы рукавы́ — спустя́ рукава́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)