праблісну́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не́; зак.
Бліснуць раптоўна праз што-н.
Праз воблакі прабліснула сонца.
Прабліснула нейкая надзея (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стра́ціцца, стра́чуся, стра́цішся, стра́ціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв). Згубіцца, знікнуць.
Страціліся сілы.
Страцілася надзея.
2. Растраціцца, патраціцца.
За гэту паездку я надта страцілася.
|| незак. стра́чвацца, -аецца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упова́ние ср., уст. спадзява́нне, -ння ср.; (надежда) надзе́я, -дзе́і ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цяплі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., це́пліцца; незак.
1. Гарэць слабым полымем, слаба свяціцца.
Яшчэ цяпліўся касцёр.
У хаце цяпліўся агеньчык.
2. Праяўляцца ў малой, нязначнай ступені (пра жыццё, надзею, пачуццё і пад.).
Цепліцца надзея.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гі́нуць, -ну, -неш, -не; гінь; незак.
1. Спыняць існаванне, знішчацца, прападаць.
Г. ад кулі.
Расліны гінуць ад марозу.
2. перан. Рушыцца, не адбывацца (пра планы, намеры і пад.).
Гіне мая надзея на паездку.
|| зак. загі́нуць, -ну, -неш, -не; загінь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ На́жа ’удача’ (ТС), на́джа ’надзея, спадзяванне’ (драг., З нар. сл., столін., Нар. лекс.; лунін., Шатал.), параўн. пена‑ джэно ’нечакана, неспадзявана; незнарок’ (ТС). Праславянскі дыялектызм *nadja? Параўн. серб.-харв. на́да ’надзея, спадзяванне’, славен. nȃda ’тс’. Гл. надзёя. Не выключана, што аналізуемае слова з’яўляецца аддзеяслоўным назоўнікам ад на́дзіцца ’спадзявацца, чакаць’ або на́дзіць ’вабіць, прыманьваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спадзява́цца ‘мець надзею’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Касп., Федар. 4, Ласт., Растарг., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), сподзева́цца ‘тс’ (ТС), сподзе́цца ‘тс’ (там жа), спадзява́нне, спадзе́я ‘надзея’ (Нас., Ласт.). З польск. spodziewać się ‘тс’, якое з s‑po‑dziewać; аб корані гл. надзея. Карскі (1, 339) меркаваў пра ўстаўку ‑в‑ у сярэдзіне слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заце́пліцца, ‑ліцца і зацяплі́цца, ‑ліцца; зак.
Разм. Загарэцца слабым полымем. Зацеплілася свечка. // перан. Узнікнуць, з’явіцца. Зацеплілася надзея. □ У камісара зацеплілася бацькоўская пяшчота. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пападрэ́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Тое, што і пападразаць. — І вы б, дзяўкі, гэтак валасы пападрэзвалі. Маладым жа хораша, — раіць Надзея. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дако́рлівасць, ‑і, ж.
Тое, што і дакор. Позіркамі, у якіх былі і надзея, і дакорлівасць, і амаль што абурэнне, .. [Валя] акінула фае — Паўла не было. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)