ву́лачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Маленькая вузкая вуліца. Вузкая пясчаная вулачка.. вяла ў сярэдзіну мястэчка. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́нкавы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і рыначны (у 1 знач.). На шырокім рынкавым пляцы, акурат пасярод мястэчка, было паўнютка сялянскіх вазоў. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Марымонцкі, марімонскі (хлеб, мука) ’пшанічная мука вышэйшага гатунку і хлеб з яе’ (Маш.; лун., стол., ЛАПП; калінк., З нар. сл.; жытк., Нар. словатв.). Ад назвы мястэчка Marymont ля Варшавы. Гл. малімончык. Сюды ж марымоны ’смачныя рэчы, далікатэсы’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адмабілізава́цца, ‑зуецца; зак.
Перайсці з мірнага стану ў стан гатоўнасці да ваенных дзеянняў; закончыць мабілізацыю сваіх сіл. Мястэчка.. поўнасцю адмабілізавалася, паслаўшы мужчын прызыўнога ўзросту на зборныя пункты. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа, (пасля галосных) ж.
1. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі супрацьпастаўлення.
Мне гаворыць адно, сам жа робіць другое.
2. злуч. далучальны. Ужыв. для далучэння сказаў з паведамленнем дадатковага або тлумачальнага зместу.
Вядзі нас, ты ж ведаеш дарогу.
3. часц. узмацн. Ужыв. для ўзмацнення значэння папярэдняга слова або сэнсу таго, што выказваецца.
З кім жа ён застанецца?
4. часц. Ужыв. пасля займеннікаў і прыслоўяў, каб падкрэсліць падабенства, супадзенне, аднолькавасць.
Яны прыйшлі з аднаго і таго ж мястэчка.
Той жа.
Тады ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
местачко́вы, ‑ая, ‑ае.
Уст. Які мае адносіны да мястэчка, уласцівы мястэчку. Местачковыя жыхары. Местачковыя вуліцы. □ Аўтобус, пакалыхваючыся з боку на бок, выплыў з калдобістай вулачкі на шырокую местачковую плошчу. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
местачко́вец, ‑коўца, м.
Уст. Жыхар мястэчка. Хлопцы аблазілі ўсе вёскі, сустрэлі нават некалькі местачкоўцаў, распытвалі пра коннікаў, што ноччу ездзілі тут. Шчарбатаў. Зрэдку трапляліся насустрач прахожыя, знаёмыя і незнаёмыя местачкоўцы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імжы́цца, ‑жыцца; незак.
1. Разм. Тое, што і імжыць. Звоняць бомы, звоняць бомы. Цемень. Дождж імжыцца. Шушкевіч.
2. Засцілацца, ахутвацца імжой. Усё мястэчка з бакоў імжылася сівым туманам з зялёных балот. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажы́ткі, ‑аў; адз. пажытак, ‑тку, м.
Дробны скарб, хатнія рэчы. Нескладаныя дзедавы пажыткі ўжо ляжалі на нарах. Колас. Язэп забіў у хаце вокны, скінуў пажытак на воз і пераехаў у мястэчка. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ме́сца 1 ’прастора, пункт, мясцовасць’ (ТСБМ, Касп., Кліх, Янк. I), месцейка ’тс’ (Др.-Падб.), месцечка ’мясцінка’ (Янк. 3.), ст.-бел. мѣстце, мѣстцо ’месца’, ст.-рус. мѣстьце (XV ст.). Да ме́ста 1 (гл.).
Ме́сца 2 месцо ’рыначная плошча’ (Кліх), ’мястэчка’ (валож., іўеў., навагр., беласт., Сл. ПЗБ). Да месца 1. У выніку кантамінацыі бел. месца ’месца’ і места ’горад’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)