ку́пал м., архит., перен. ку́пол, глава́ ж.;

к. царквы́ — ку́пол це́ркви;

к. не́ба — ку́пол не́ба;

к. парашу́та — ку́пол парашю́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

*Сугалаўкі́, суголоўкі́ ’канец градак на полі’ (Выг.). Укр. су́голова, су́головок ’папярочныя барозны ў канцы ўчастка’, ’палявая сцяжынка ўздоўж поля, да якой упоперак прылягаюць іншыя ўчасткі’. Бел. (палес.) — укр. ізалекса; гл. Выгонная, Бел.- укр. ізал., 17. Да су- і галава, аформленае рознымі суфіксамі; адносна семантыкі параўн. рус. наўг. головни́к ’палявая дарожка, што ідзе цаліной па мяжы’, у аснове якой, відаць, метафара ’канец (пачатак) чаго-небудзь’, ’галава’, параўн. макед. глава ’вытокі ракі’; інакш гл. ЕСУМ, 5, 466.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раздзе́л м.

1. род. раздзе́лу (действие) разде́л;

р. маёмасці — разде́л иму́щества;

2. род. раздзе́ла (часть науки, сочинения, журнала и т.п.) отде́л;

3. род. раздзе́ла, см. глава́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

семья́ в разн. знач. сям’я́, -м’і́ ж.;

глава́ семьи́ галава́ сям’і́;

семья́ пчёл сям’я́ (рой) пчол;

языкова́я семья́ мо́ўная сям’я́;

в семье́ не без уро́да посл. у сям’і́ не без вы́радка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ма́каўка I ж.

1. (плод, семенная коробочка мака) ма́ковка;

2. (церковный купол) глава́, ма́ковка; надгла́вок м., надгла́вье ср.;

3. разг. (верхняя оконечность) маку́шка, ма́ковка, верху́шка

ма́каўка II ж. основа́ние хвоста́ у ло́шади

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сям’я́ ж., в разн. знач. семья́;

галава́ сям’і́глава́ семьи́;

дру́жная с. — дру́жная семья́;

с. пчол — семья́ пчёл;

с. славя́нскіх моў — семья́ славя́нских языко́в;

у ~м’і́ не без вы́радкапосл. в семье́ не без уро́да

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

введе́ние

1. (действие) увядзе́нне, -ння ср.;

введе́ние всео́бщего обуче́ния увядзе́нне ўсеагу́льнага навуча́ння;

2. (предварительные сведения, вступление, отдел науки) уво́дзіны, род. уво́дзін ед. нет; (вводная глава — ещё) усту́п, -пу м.;

введе́ние в языкозна́ние уво́дзіны ў мовазна́ўства;

введе́ние к моногра́фии уво́дзіны да манагра́фіі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

статья́ ж.

1. (небольшое сочинение) арты́кул, -ла м.;

газе́тная статья́ газе́тны арты́кул;

2. (глава, раздел) арты́кул, -ла м.;

сосла́ться на статью́ зако́на спасла́цца на арты́кул зако́на;

3. бухг. арты́кул, -ла м.; (источник) крыні́ца, -цы ж.;

статья́ дохо́да фин. крыні́ца дахо́ду;

расхо́дная статья́ расхо́дны арты́кул;

4. (разряд) стацця́, -цці́ ж.;

матро́с пе́рвой статьи́ матро́с пе́ршай стацці́;

по всем статья́м круго́м; па ўсіх пу́нктах.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам

1. мест., в разн. знач., м. сам (ж. сама́, ср. само́); мн. са́мі;

он сам э́то сде́лал ён сам гэ́та зрабі́ў;

ты сказа́л э́то самому́ себе́ ты сказа́ў гэ́та само́му сабе́;

вы са́ми зна́ете вы са́мі ве́даеце;

он сам спра́вился с рабо́той ён сам спра́віўся з рабо́тай;

э́то сама́ жизнь гэ́та само́ жыццё;

2. (хозяин, глава) сущ., уст. сам, род. само́га м.;

сам приказа́л сам загада́ў;

сам не свой сам не свой;

сам по себе́ сам па сабе́, сам праз сябе́;

быть сами́м собо́й быць самі́м сабо́й;

само́ собо́й разуме́ется само́ сабо́й разуме́ецца (зразуме́ла);

сам себе́ хозя́ин (голова́) сам сабе́ гаспада́р (галава́);

э́то говори́т само́ за себя́ гэ́та гаво́рыць само́ за сябе́;

и сам не рад і сам не рад;

он — сама́ доброта́ ён — сама́ дабрыня́;

каки́е са́ми, таки́е и са́ни погов. які́я са́мі, такі́я і са́ні;

са́ми с уса́ми погов. са́мі з вуса́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам, род., вин. само́га, дат. само́му, твор., предл. самі́м; ж. сама́, ср. само́; мн. са́мі мест. опред., м.

1. в разн. знач. сам;

я сам гэ́та ве́даю — я сам э́то зна́ю;

цяпе́р ён і сам не рад — тепе́рь он и сам не рад;

са́мі зно́йдуць даро́гу — са́ми найду́т доро́гу;

гэ́та само́ жыццёэ́то сама́ жизнь;

сам гэ́ты факт ра́дуе мяне́ — сам э́тот факт ра́дует меня́;

2. в знач. сущ., уст. (хозяин, глава) сам;

сам загада́ў — сам приказа́л;

сам-на́сам — с гла́зу на гла́з;

сам не свой — сам не свой;

сам па сабе́ — сам по себе́; как таково́й;

сам (сама́, само́) сабо́й — сам (сама́, само́) собо́й;

сам сабе́ гаспада́р — сам себе́ хозя́ин;

сам сабе́ галава́ — сам себе́ голова́;

сам сабе́ — про себя́;

быць самі́м сабо́ю — быть сами́м собо́ю;

сам не рад — (и) сам не рад;

сам праз сябе́ — сам по себе́;

сам не ў сабе́ — сам не свой;

само́ сабо́й разуме́ецца (зразуме́ла) — само́ собо́й разуме́ется;

сам чорт не разбярэ́ — сам чёрт не разберёт;

які́я са́мі, такі́я і са́ніпогов. каки́е са́ми, таки́е и са́ни; по Се́ньке и ша́пка;

са́мі з вуса́міпогов. са́ми с уса́ми;

не капа́й друго́му я́мы (я́му), сам ува́лішся ў яе́посл. не рой друго́му я́мы (я́му), сам в неё упадёшь;

сам не гам і друго́му не дампогов. соба́ка на се́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)