Механі́зм ’частка машыны, прылады, апарата’, ’унутраны лад, сістэма чаго-небудзь’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 83) — з рус. механизм, якое з еўр. моў, утворанае ад новалац. mechanismus на падставе ст.-грэч. μηχανέ ’інструмент’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паборнік ’заўзяты прыхільнік, абаронца каго-, чаго-н.’ (ТСБМ). Рус. побо́рник, ст.-рус. побо́рник (XII ст.), серб.-харв. побо́рник ’тс’. Да бароцца (гл.). У бел. мове можа быць новым кніжным запазычаннем з рус.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прэ́гці, прэ́гціса ’вельмі хацець’ (ТС), прэ́гчыся ’моцна, прагна імкнуцца, дамагацца чаго-небудзь’, ’прыкладаць непамерныя намаганні для дасягнення мэты; высільвацца’ (ТСБМ, Сцяшк.), са скуры прэ́гчыся ’старацца як моц-сілы’ (Янк. БФ). Гл. пра́гнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смя́так ‘згушчэнне чаго-небудзь вадкага; вільгаць толькі што зрубленага дрэва’ (Нас.), смя́тка ‘недавараная частка яйца’ (Сцяц.). Рус. смя́тка ‘вадкі, некруты стан (аб яйку)’. Ад месці (гл.); Праабражэнскі, 2, 343; Фасмер 3, 695.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наляпі́ць, ‑ляплю, ‑лепіш, ‑лепіць; зак.
1. што і чаго. Прыляпіць што‑н. да паверхні чаго‑н. Наляпіць афішу на сцяну. □ — Учора.. [акупанты] наляпілі перад вечарам усюды загады, каб усім сабрацца ў адно месца. Мележ.
2. чаго. Лепячы, нарабіць, прыгатаваць нейкую колькасць чаго‑н. Мяккі снег качаўся ў камы, і хлопчыкі наляпілі баб. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наадсыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Адсыпаючы адкуль‑н., насыпаць нейкую колькасць чаго‑н. Наадсыпаць для сябе ягад з усіх кошыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навысяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Высечы нейкую колькасць чаго‑н. Хлопчык пасек лазы, навысякаў колля і змайстраваў.. добры будан. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назліва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Адліваючы або зліваючы ў адно месца, наліць нейкую колькасць чаго‑н. Назліваць вяршкоў з малака.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нападго́ртваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Падгарнуць, падграбці ў якое‑н. месца многа чаго‑н. Нападгортваць жару. Нападгортваць сена да стога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напрасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак.
1. што. Выпрасаваць добра, акуратна. Напрасаваць сукенку.
2. чаго. Выпрасаваць нейкую колькасць чаго‑н. Напрасаваць бялізны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)