ператрапа́ць, ‑траплю, ‑трэплеш, ‑трэпле; зак., што.
1. Атрапаць, вытрапаць яшчэ раз, нанава, лепш.
2. Вытрапаць, патрапаць усё, многае. Ператрапаць увесь лён.
3. Разм. Знасіць, панасіць усё, многае (пра абутак, адзенне).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́сці, праду, прадзеш, прадзе; прадзём, прадзяце, прадуць; пр. праў, прала; заг. прадзі; незак.
Скручваючы (воўну, кудзелю і пад.), рабіць ніткі. Удзень садзілася [Наста] прасці лён. Круцілася верацяно, .. ніткі тонкія выходзілі. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
церабі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Машына для цераблення лёну, канапель. — Добры лён? — пацікавіўся Лемяшэвіч. — На славу ўрадзіўся. Не ведаем, як і справімся. Далі церабілку. Новенькую. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляні́ска, ляні́ско ’льнянішча’ (Сцяшк.; карэліц., Шатал.; астрав., шчуч., шальч., Сл. ПЗБ), ’трава, скошаная на полі, дзе быў лён’ (карэліц., Сл. ПЗБ). Да лён (гл.). Суфікс ‑іска пад уплывам польск. мовы — параўн. лінгвагеаграфію яго на картах ДАБМ 270–273 (зах. і паўн.-зах. пашырэнне).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мыслён ’паўбатыст’ (Шпіл.). Да муслін (гл.). Канец слова аформлены паводле бел. лён.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́часваць ’хвастаць, сцёбаць’ (Шат.) — пераноснае з пачасаваць ’часаць лён’. Да пачассе (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляні́шча 1, льяні́шча ’месца, дзе рос лён’, ’трава, якая засталася пасля льну’ (віл., Жыв. сл., смарг., Шатал., Сл. ПЗБ), макед. лениште ’тс’. Прасл. lenišče. Да ільні́шча, лён (гл.).
Ляні́шча 2 ’скінутая гадзюкай ці вужом скура ў час лінькі’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Да лінёвішча (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ільня́нішча ’поле, з якога сабралі лён або на якім папярэдняй культурай быў лён’ (ТСБМ, Мат. Гом., Жыв. сл., 149, любан.), ілья́нішча (полац., Нар. лексіка, 140); параўн. рус. дыял. илля́нище, льня́нище. Утворана сцяжэннем атрыбутыўнай канструкцыі ільняное поле з суф. ‑ішч‑а па ўзору канаплянішча, жытнішча, бульбянішча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
закажане́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Спыніць рост, трапіўшы ў неспрыяльныя ўмовы; зачахнуць, здрабнець. Цяля закажанела. □ — Не падкармілі, Параска, палетак у час, закажанеў лён, — сказала Васіліна, не хаваючы сваёй нездаволенасці. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скудла́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скудлаціць.
2. у знач. прым. Разм. Зблытаны, растрапаны, непрычасаны (пра валасы, лён і пад.). Атаман падышоў і стаў .. [Гэльку] гладзіць па скудлачаных валасах. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)