пато́ргваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., чым.
Злёгку, час ад часу торгаць. [Іосіф Валяр’янавіч] гаварыў, паторгваючы плячом, на хвіліну адыходзіў, потым набліжаўся і ўвесь час мармытаў: «Мгу-у, ага». Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узаемавы́ручка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
Узаемная выручка. Падполле зводзіць разам розных людзей. Потым яны на ўсё жыццё застаюцца сябрамі. Узаемавыручка і сяброўства — залаты закон падполля. Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Паце́пліць ’вытапіць (грубку)’ (Нас.; мядз., паст., Сл. ПЗБ). Рус. потеплить (свечку перад іконай) ’запаліць, каб свечка пагарэла, а потым пагасіць яе’. Да цяпло, цёплы (гл.). Магчыма, гэта калька-балтызм, параўн. літ. šildyti, apšildyti ’апальваць, тапіць’ — šiltis, šiluma ’цяпло’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скру́тях, скру́тех ‘сукруціна, ва́да занадта моцна або няроўна спрадзенай пражы ў выглядзе перакручаных месц, а таксама вада палатна з такой пражы ў выглядзе няроўнасцей’ (Уладз.). Ад скруціць < круціць; першасная суфіксацыя, відаць, ‑ак, потым, як экспрэсіўнае, ‑ах. Гл. сукруціна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зате́м нареч.
1. (потом) заты́м, по́тым;
2. (поэтому) уст. заты́м, таму́;
3. уст., разг. (с этой целью) заты́м, для таго́;
я вас зате́м и позва́л я вас заты́м (для таго́) і паклі́каў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пато́м 1, потым, драг. пото́м ’але, але ж, усё ж, аднак, а ўсё ж’ (Янк. 1, Шат., Сл. ПЗБ; докш., Янк. Мат.), ’потым’ (Шат., Янк. 1). Укр. по́тім, рус. пото́м, польск. potym, луж. pótym, potymzo н.-луж. potu, чэш. potom, poté, славац. potom, poton, potemáj, славен. potém, серб.-харв. по̀том, балг. потем. Прасл. potomь, утворанае з po і М. скл. займенніка to ’тое’ (ESSJ, SG, 2, 578). Бел. паты́м — кантамінаваная форма з патом і польск. potym. Сюды ж патомны ’будучы’ (Касп.).
Пато́м 2 ’стамленне’ (Касп.). Аддзеяслоўны назоўнік. Да па‑таміцца ’стаміцца’, як патоп ад патапіцца і да таго пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
геро́льд, ‑а, М ‑дзе, м.
Гіст. Вяшчальнік пры двары феадальнага правіцеля, а потым і пры двары манарха ў краінах Заходняй Еўропы. // Распарадчык на рыцарскіх турнірах, на грамадскіх святах.
[Ням. Herold.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарагата́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; зак.
Пачаць рагатаць. // Азвацца рогатам; прарагатаць. Ён уголас зарагатаў, пасля раптам стрымаўся. Гартны. — Ха — ха — ха! — Зарагатала раптам Надзя, потым кінулася на ложак. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курко́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Р мн. ‑ковак; ж.
Разм. Курковая паляўнічая стрэльба. Я пакруціў у руках адну, потым другую стрэльбу. Нічога не скажаш. Двухстволкі. Праўда, куркоўкі. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадне́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Аднеквацца, адмаўляцца на працягу нейкага часу. Алёшка добра прагаладаўся, але, як і належыць госцю, спачатку пааднекваўся, а потым прысеў да стала. Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)