Verbum

Абыто́к ’востраў’ (Др.-Падб.) < аб‑цячы, параўн. востраў і струя, струмень. Маецца на ўвазе рачны востраў. Беларускае слова дакладна супадае з рэканструкцыяй Трубачова на аснове анамастычных даных, гл. Трубачоў, Дополн., 3, 101; параўн. Мартынаў, SlW, 61–62.

Гру́каць ’грукаць’ (БРС), дыял. грю́каць (Нас.). Рус. дыял. гру́ка́ть, грю́кать, укр. грю́кати, гру́каты. Параўн. балг. гру́кам ’рохкаць’ і г. д. Прасл. *grukati — дзеяслоў гукапераймальнага паходжання. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 154–155. Параўн. яшчэ Фасмер, 1, 466.

Махотка ’маленькі гаршчочак’, ’макацёр’, ’збанок’, (Бяльк., Мат. Гом., Растарг., Мат. Маг., Ян.; маст., Сцяшк. Сл.; усх.-маг., КЭС), укр. ма́хітка; паўд.-рус. махотка ’маленькі гаршчок’. Экспрэсіўнае ўтварэнне ад маханькі, махоткі < малы́ (гл.). Гэтаксама Трубачоў (Ремесл. терм., 260).

Па́юсны (аб ікры) (ТСБМ). З рус. паю́сный, якое з па́юс ’торбачка з ікрой у рыбы’ < ст.-рус. паюзъ < прасл. pa‑ǫzъ < vęzati > вязаць (гл.) — Трубачоў, ЭИРЯ, 2, 1962, 32–34; Этимология–1976, 168; Борысь, Prefiks., 18–20.

Іко́тка (Нас., Касп., Мат. Гом.). Рус. ико́тка, дыял. смал., пск. ико́тка. Утварэнне з суф. ‑k‑a ад *jьkota, якое Трубачоў (Эт. сл., 8, 216–217) лічыць прасл. вытворным ад *jьkati (гл. ікаць) + суф. ‑ota. Параўн. ікавіца, ікаўка.

Гаршчо́к ’гаршчок’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Рус. горшо́к (дыял. памянш. горщёчек), укр. горщо́к. Лічыцца памяншальнай формай ад слав. *gъrnъ і яго вытворных (*gъrnьcь). Гл. Фасмер, 1, 445. Падрабязна Трубачоў, Ремесл. терм., 191–200.

Дзевяно́ста. Рус. девяно́сто, укр. девʼяно́сто, ст.-рус. девѧносто, ст.-польск. dziewiętnosto. Праформа *devę(t)nosъto. Паводле Трубачова (Эт. сл., 4, 220), лічыцца прасл. дыялектызмам. Параўн. лац. nōnāginta і да т. п. Гл. Трубачоў, там жа; Фасмер, 1, 492.

Карата́ць ’скарачаць, праводзіць час’, укр. коротати ’тс’, рус. коротать ’тс’, балг. кратам се ’канчаць. Няма ўпэўненасці ў праславянскім характары слова (балгарская паралель семантычна адменная ад усходнеславянскіх). Найбольш верагодная версія: да *kortъ ’кароткі’ (Трубачоў, Эт. сл., 11. 97–98).

Кінжа́л ’калючая зброя’ (ТСБМ). Дзмітрыеў (Лекс. сб., 3, 1958, 9. 26) мяркуе аб кумык. кынджал як першакрыніцы для рус. кинжал, з якой у іншыя ўсходнеславянскія мовы і адтуль у заходнеславянскія (параўн. Трубачоў, Дополн., 2, 234; ЕСУМ, 2, 433).

Параход ’судна, якое прыводзіцца ў рух паравым рухавіком, паравой турбінай’ (ТСБМ). З рус. парохо́д ’тс’, якое, магчыма, утворана ад пар і ходить паводле пешеход, самоход і не з’яўляецца калькай зах.-еўрап. назваў (гл. Трубачоў у Фасмера, 3, 209).