стаўма́, прысл.

Вертыкальна, старчаком. А вецер бязлітасна ўзлахмачвае на востраве кусты, гне, прыгладжвае іх, зноў задзірае стаўма. Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Папы́ 1, папкі ’расліна нівянік звычайны, Leucanthenum Dc vulgare Lam.’ (Кіс.). Ад поп. Матывацыю гл. папаўка.

◎ Папы 2, папакі ’скабіёза жоўтая, Scabiosa ochroleuca L.’ (Кіс.). Гл. папы©.

◎ Папы́ 3 ’апорныя слупы’ (Сл. ПЗБ). Этымалагічна тое ж, што і поп (гл.). Параўн. рус. поп ’цурка, чушка, выбітая з кона, якая зноў паўстае тарчма (пры гульні ў гарадкі)’, поставить на nona (напр., бочку) ’стаўма’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раз¹, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Абазначэнне аднакратнага дзеяння.

Прыязджаць р. на тыдзень.

Сем разоў адмерай, адзін р. адрэж (прыказка).

2. З’ява, выпадак у шэрагу аднародных дзеянняў, праяўленняў чаго-н.

У мінулы р.

Кожны р.

3. у знач. кольк. ліч.; нескл. Адзін (пры падліку).

Р., два, тры.

◊

Аднаго разу — аднойчы.

Ва ўсякім разе — пры любых абставінах.

Другім разам (разм.) — калі-небудзь, не цяпер.

Другі раз (іншы раз) — часам, у некаторых выпадках.

За раз — у адзін прыём.

Не раз (і не два) — многа разоў.

Ні ў якім разе — ні пры якіх умовах, ніколі.

Па той раз — з таго часу.

Раз-два і гатова (разм., жарт.) — вельмі хутка.

Раз за разам — зноў і зноў, бесперапынна.

Раз (і) назаўсёды — канчаткова, беспаваротна.

Раз на раз не прыходзіцца — не заўсёды бывае аднолькава.

У самы раз (самы раз) (разм.) — якраз, у пару.

У такім разе — у такім выпадку.

|| памянш. разо́к, -зка́, м. (да 1 і 2 знач.) і ра́зік, -а, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вновь нареч.

1. (опять) зноў, ізно́ў;

2. (заново) на́нава;

3. (недавно) няда́ўна, то́лькі што; но́ва…;

вновь назна́ченный новапрызна́чаны;

вновь вы́шедшая кни́жка кні́жка, што няда́ўна вы́йшла, няда́ўна вы́дадзеная кні́жка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абша́рышча, ‑а, н.

Тое, што і абшар. Напоены сілай абшарышчаў братніх, Падаўся зноў Нёман да мора, як ратнік. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захла́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што.

Засмеціць, заваліць хламам. — Зноў ты ўвесь пакой захламіў. Неадкладна прыбяры гэта смецце! «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маро́зік, ‑а, м.

Памянш.-ласк. да мароз; невялікі, слабы мароз. Пасля невялікіх марозікаў зноў усталяваліся цёплыя, сонечныя дні. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паго́ршыцца, ‑шыцца; зак.

Стаць, зрабіцца горшым. Дысцыпліна пагоршылася. Надвор’е пагоршылася. Здароўе пагоршылася. □ Раптам настрой у аканома зноў пагоршыўся. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхвата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Тое, што і расхапаць. Чакаць зноў жа не выпадае: могуць усё [панскае дабро] расхватаць. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выштурхо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і выштурхваць. Віцю то выштурхоўваюць [пасажыры] да дзвярэй, то зноў заціскаюць у куток. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)