спіра́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да спіралі. Спіральная лінія. // Які мае выгляд, форму спіралі. Спіральная лесвіца. Спіральны спуск самалёта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ультрамары́навы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да ультрамарыну. Ультрамарынавая фарба.

2. Які мае колер ультрамарыну; ярка-сіні. Ультрамарынавае неба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упэ́ўненне, ‑я, н.

Заява, якая мае на мэце пераканаць каго‑н. у чым‑н., даказаць што‑н. Прыміце мае ўпэўненні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Куку́ць ’гліняная свісцёлка’ (Жд. 2). Структура словабалтыйская. Літ. kukutis у ліку іншых мае значэнне ’ўдод, Upupa epops© Цікава, што іншая назва гэтай птушкі dudutis, якое суадносіцца з ’дудка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мазу́ха ’суп, запраўлены льняной макухай’ (акц., Мат. Гом.) — рэгіянальнае ўтварэнне ад ма́заць ’брудзіць’ (гл.) і суф. зніжаючай ацэнкі ‑уха, як і маку́ха (гл.) (ільняная макуха мае цёмна-карычневы колер).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Маласы́ткі ’не прагны’ (Ян.) з рус. паўн. малосытный ’з малым апетытам’ утварае бел.-рус. ізалексу. Другая частка бел. ‑сыткі мае незвычайнае ўтварэнне з суфіксам ‑к‑ (замест пашыранага сы́ты/сы́тны).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Модры, ст.-бел. модрый ’блакітны’ (XVI ст.) (Булахаў, Гіст., 136). Да прасл. modrъ, якое мае і.-е. адпаведнікі: літ. mãdaras ’бруд’ (Мартынаў, Язык, 51) і хец. andra‑ (Махэк₂, 372).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Можны ’багаты, заможны’, можнасць ’заможнасць’. (Нас.), ст.-бел. можный ’тс’, ’які мае ўладу’ (XIV ст.), ’магутны, уплывовы’ (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. możny ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 37).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Нагадава́ць, нагодова́ць ’накарміць’: нагодуй дзіця (лельч., Нар. лекс.). Ад гадаваць, што мае шырокую семантыку, у тым ліку і ’карміць’: ходзем свінья годоваць (ТС), параўн. чэш. hodovati ’піраваць’ і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Начны́, рэдка ночны ’які мае адносіны да ночы’ (Некр. і Байк., БРС, ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ), ночны́ субст. ’начны дэман’ (ТС). Прасл. *noktьnъjь (Трубачоў, Проспект, 65), да ноч (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)