вы́смагнуць, ‑не; пр. высмаг, ‑гла; зак.
Страціць вялікую колькасць вільгаці, вады (ад гарачыні). Высмагла глеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэнамэ́, нескл., н.
Кніжн. Думка, якая склалася пра каго‑, што‑н., рэпутацыя. Страціць сваё рэнамэ.
[Фр. renommée.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адча́яцца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; -а́йся; зак.
1. Паддацца адчаю, пасці духам, страціць надзею на што-н.
А. ў бядзе.
2. Адважыцца на што-н. смелае, рызыкоўнае.
А. на мужны ўчынак.
|| незак. адча́йвацца, -ваюся, -ваешся, -ваецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абме́рці, абамру́, абамрэ́ш, абамрэ́; абамро́м, абамраце́, абамру́ць; абмёр, -ме́рла; абамры́; зак. (разм.).
1. Самлець, страціць прытомнасць.
2. Знямець ад нечаканага і моцнага ўзрушэння.
А. ад страху.
|| незак. абміра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. абміра́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкрасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Скончыць красаваць, адцвісці (пра збожжавыя).
Жыта адкрасавала.
2. перан. Паблякнуць, страціць маладосць, прыгажосць.
Сваё адкрасавала дзяўчына.
|| незак. адкрасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ахля́ць ’аслабець і апусціць рукі, апусціцца, здацца’ (Янк. II), ’аслабець; заняпасці’ (Ян.), охляб ’заняпаў, аслабеў’ (Бесар.), параўн. «стаў худы і больш ахлялы» (КТС), схліялы ’кволы, слабы; стары’, схліяць ’аслабець, састарыцца’ (Яўс.), укр. охлясти і охлянути ’схуднець, аслабець, страціць сілы’; апошняе разам з ц.-слав. (рус.) охлѧдание ’абыякавасць’, ахлѧнѧти ’аслабець’ з *xlęd‑nǫ‑ti ’страціць сілы’, параўн. хлянуты ’страціць сілы, схуднець’ (Клім.), што звязана чаргаваннем галосных кораня з *xlǫditi ’пазбаўляць сілы’, параўн. чэш. chlouditi ’тс’, гл. Бернекер, 388 і наст.; Скок, 1, 672; Ілліч–Світыч, ВЯ, 1961, 4, 94, насуперак Фасмеру, 4, 246. Для некаторых форм і значэнняў магчымы ўплыў утварэнняў з *xlęb‑, параўн. хляблы ’худы, слабы’ (Нік. Очерки), укр. охляб(ну)ти ’аслабнуць’ (пра сувязь частак у чым-небудзь) і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Атрупяне́ць ’вельмі спалохацца, страціць самавалоданне’ (Янк. Мат.). Утворана паводле мадэлі о‑ — ‑(ян)ець ці непасрэдна ад назоўніка труп, ці ад прыметніка трупяны ’такі, як труп’. Параўн. адубець, апруцянець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памуці́цца, ‑муціцца; зак.
1. Зрабіцца мутным (у 1, 2 знач.), страціць празрыстасць; памутнець (у 1 знач.). // Стаць мутным, прыняць неасэнсаваны выраз, пацямнець (пра вочы). / у безас. ужыв. Ад болю ўваччу памуцілася. Беразняк.
2. перан. Страціць яснасць, зацямніцца (пра свядомасць, розум і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́радзіцца, ‑дзіцца; зак.
1. Страціць станоўчыя фізічныя або псіхічныя якасці папярэдніх пакаленняў; заняпасці; звесціся. Старажытныя віды жывёл вырадзіліся. Вырадзілася племя.
2. Ператварыцца ў сваю процілегласць, страціць першапачатковыя станоўчыя якасці. [Русіновіч:] — Але аптымізм можа вырадзіцца ў бяздумнасць, зубаскальства, няўвагу да сацыяльнага боку жыцця. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схварэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм. Страціць здароўе ад шматлікіх хвароб. Дзядок зусім схварэў за восень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)