зашы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., што.
1. Адрамантаваць, сшыўшы краі, а таксама злучыць швом канцы чаго-н.
З. падраны рукаў.
З. мяшок.
2. Упакаваць, сшыўшы канцы ўпакоўкі.
З. пасылку.
|| незак. зашыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. зашыва́нне, -я, н. і зашы́ўка, -і, ДМ -шы́ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звары́ць, -ару́, -а́рыш, -а́рыць; -а́раны; зак.
1. гл. варыць.
2. што. Злучыць, запаўняючы прамежкі расплаўленым металам ці сціскаючы, скоўваючы ў распаленым выглядзе.
З. секцыі трубаправода.
|| незак. зва́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач).
|| наз. зва́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 2 знач.).
Газавая з.
Аўтагенная з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.
1. што. Моцна злучыць.
З. бярвёны скобамі.
Сумесная барацьба іх яшчэ больш змацавала (перан.).
2. што чым. Засведчыць што-н. (афіц.).
З. дакумент подпісам.
З. подпіс пячаткай.
|| незак. змацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. змацава́нне, -я, н. і змацо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сочини́ть сов.
1. (составить, сложить) скла́сці; (создать) ствары́ць; (написать) напіса́ць;
2. (выдумать) вы́думаць, прыду́маць; (соврать) схлусі́ць, салга́ць;
3. грам. злучы́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збіць², саб’ю́, саб’е́ш, саб’е́; саб’ём, саб’яце́, саб’ю́ць; збіў, збіла; збі; збіты; зак.
1. што. Ударамі злучыць, саставіць.
З. скрынку з дошак.
2. што. Узбіваючы, узбоўтваючы, ператварыць у шчыльную масу.
З. масла.
3. каго-што. Сабраць разам, сагнаць у кучу (разм.).
З. кароў у кучу.
|| незак. збіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спле́сці, спляту, спляцеш, спляце; спляцём, сплецяце, сплятуць; пр. сплёў, спляла, ‑ло; заг. спляці; зак., што.
1. Вырабіць, зрабіць пляценнем. Сплесці вянок. □ І кошык сплятуць Каля светлай вады, І ягад лясных Назбіраюць дзяды. Куляшоў. Дзед Цыпрук сваю паставіў базу, Адмыслова сплёў з галін будан, Што ў спёку добра пахне лазняй. Караткевіч. Неяк за абедам бацька папрасіў: — Сплёў бы ты мне, сынок, лапці. Ляўданскі.
2. Злучыць, змацаваць пляценнем. Па прывычцы .. [Маша] спляла валасы ў касу. Шамякін. Ён [салдат] касіў, быццам піў хмельны водар здаровы Белай дзятлаўкі той, што спляла травастой. Арочка. // Злучыць, счапіць, пераплёўшы адно з другім (рукі, ногі, пальцы). Сплёўшы пальцы на галаве і злёгку адкінуўшыся назад, .. [Сіўцоў] уголас пачаў чытаць цудоўныя вершы Цютчава. Васілевіч. // перан. Цесна звязаць, злучыць, зліць. Некалькі сюжэтных ліній аўтар сплёў у адзіную кампазіцыю. «Маладосць».
3. перан. Разм. Выдумаць. — Не, няпраўда, сынок! Гэта байку сплялі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сомкну́ть сов.
1. (соединить) самкну́ць, злучы́ць;
2. (глаза) сплю́шчыць, заплю́шчыць, мног. пазаплю́шчваць, зве́сці; (губы) стулі́ць; (о створчатых предметах) скла́сці, стулі́ць; см. смыка́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазліва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Зліць з розных пасудзін у адну ўсё, многае. Пазліваць малако ў бітон.
2. Зліць адкуль‑н. усё, многае. Пазліваць ваду з радыятараў.
3. перан. Злучыць у адно цэлае ўсё, многае. Пазліваць атрады ў брыгады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сучле́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
1. Кніжн. Злучыць разам (асобныя часткі чаго‑н.).
2. Змацаваць (асобныя часткі, дэталі, секцыі чаго‑н.). Сучленіць секцыі цеплавоза.
3. (звычайна ў форме дзеепрым. зал. пр.). Змацаваць рухомым або паўрухомым злучэннем (пра косці, храсткі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сугло́б ’сустаў, патаўшчэнне на суставах’ (усх.-палес., Б. Сачанка), ’гарбаты чалавек’ (Бяльк.), сугло́біна ’высокі сагнуты чалавек’ (Бяльк.), сугло́п, сугло́біна ’высокі, няўклюдны падлетак’ (кіраў., Нар. сл.), сугло́бісты ’сутулы’ (Ян.), сугло́бы ’пануры’ (Ласт.), сугло́біцца ’згорбіцца, скрывіцца’ (Варл.). Параўн. укр. сугло́б ’згіб, сустаў’, рус. смал. сугло́бый, сугло́ба ’хмурны чалавек, нелюдзень’; сюды ж польск. zgłoba ’перашкода, запор; клопат, турботы’, серб.-харв. зглоб ’тс’, славен. zglób ’тс’, балг. сглоб ’стык, злучэнне; сустаў’, макед. зглоб ’згіб; сустаў’. Прасл. *sǫglobъ/*sъglobъ — аддзеяслоўны дэрыват ад *sъ‑globiti ’злучыць’, параўн. укр. згло́бити ’злучыць клінам’, балг. сглобя́вам ’злучаць, складваць, прыводзіць у парадак’, прэфіксальнага дэрывата ад прасл. *globiti < прасл. *globa ’кол, шост, жэрдка’ (Борысь, Prefiks., 118–119; Фасмер, 3, 793). Развіццё значэнняў ’злучэнне, патаўшчэнне’, ’сагнуты, нахілены, гарбаты’ > ’той, хто глядзіць спадылба’. Гл. таксама ЕСУМ, 5, 466; ЭССЯ, 6, 131–134. Параўн. аглобля (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)