Verbum

Strich

m -(e)s, -e

1) ры́са, штрых; паласа́

éinen ~ zíehen* — праве́сці ры́су

éinen Strich durch etw. máchen — скасава́ць [перакрэ́сліць] што-н.

j-m éinen ~ durch die Réchnung máchen — разла́джваць [касава́ць] чые́-н. пла́ны

éinen ~ drúnter máchen — падве́сці ры́су, паста́віць кро́пку, пако́нчыць з чым-н.

2) паласа́

ein ~ Wald — паласа́ ле́су

3) праця́жнік

4) пералёт (птушак)

5) ворс (сукна)

◊ j-m gégen den ~ über das Fell fáhren* — пагла́дзіць каго́-н. супро́ць шэ́рсці

j-n auf dem ~ háben — мець зуб на каго́-н.

das geht mir gégen den ~ — гэ́та паруша́е мае́ пла́ны, гэ́та мне не да спадо́бы

éinen ~ háben — быць нападпі́тку [пад му́хай]; быць прыдуркава́тым

auf den ~ géhen* — разм. пайсці́ на пане́ль, заня́цца прастыту́цыяй

nach ~ und Fáden — як ма́е быць, грунто́ўна

sein

*

I

1.

vi (s)

1) быць, існава́ць

es sind — ёсць, быва́юць

das kann doch nicht ~ — гэ́та немагчы́ма, гэ́тага не мо́жа быць

kann ~ !, mag ~! — мо́жа бы́ць!, магчы́ма!

das braucht nicht sofórt zu ~ — гэ́та не да спе́ху

etw. ~ lássen* — пакі́нуць які́-н. наме́р

lass das ~! — пакі́нь гэ́та, разм. кінь гэ́та!

kéiner will's gewésen ~ — ніхто́ не хо́ча прызна́цца (у тым, што ён зрабіў)

wie dem auch sei — як бы там ні было́

ihm ist es nur ums Geld — яго́ ціка́вяць то́лькі гро́шы

es ist an ihm (etw. zu tun) — цяпе́р яго́ ча́рга (што́сьці зрабі́ць)

ihr gewésener Mann — яе́ былы́ муж

2) быць, знахо́дзіцца

er ist da — ён тут

er ist nicht da — яго́ тут няма́

in Betríeb ~ — быць у эксплуата́цыі

3) пахо́дзіць, быць ро́дам (адкуль-н.)

4) быць, з’яўля́цца (у функцыі звязкі)

es war kalt — было́ хо́ладна

sie ist krank — яна́ хво́рая

5) з inf + zu указвае на павіннасць або магчымасць:

díeses Buch ist zu káufen [zu háben] — гэ́тую кні́жку магчы́ма [мо́жна] купі́ць

die Áufgabe ist zu lösen — зада́нне неабхо́дна [трэ́ба] вы́канаць

2.

дапаможны дзеяслоў, які ўжываецца для ўтварэння перфекта і плюсквамперфекта

II

pron poss m (f séine, n séin, pl séine; без.наз. m séiner, f séine, n séines, pl séine) яго́; пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка: свой (свая́, сваё, свае́)

sie nahm ~ Buch — яна́ ўзяла́ яго́ кні́гу

er gab ihr ~ Buch — ён даў ёй сваю́ кні́гу

er tut ~ Möglichtes — ён ро́біць усё магчы́мае

álles zu ~er Zeit — усё ў свой час

máchen

1.

vt

1) рабі́ць; вырабля́ць, выко́нваць

2) склада́ць, раўня́цца

zwei mal vier macht acht — два ў чаты́ры бу́дзе [раўня́ецца] во́сем

das macht viel — гэ́та склада́е вялі́кую су́му; гэ́та ігра́е ва́жную ро́лю

das macht fünf Éuro — гэ́та склада́е пяць е́ўра

das macht nichts — гэ́та нічо́га не зна́чыць

2) прыво́дзіць у пара́дак

das Bett ~ — засціла́ць ло́жак

die Háare ~ — прычэ́свацца

3) з’яўля́цца, быць (кім-н.)

den Léhrer ~ — разм. наста́ўнічаць

4) заключа́ць (саюз), утвара́ць (грамадства)

búnte Réihe ~ — сядзе́ць упераме́шку (напр., мужчыны і жанчыны)

5) мець вы́нікам

Pléite ~ — пацярпе́ць фія́ска [няўда́чу], збанкру́ціцца

6) падыма́ць, рабі́ць (шум)

Radáu ~ — шуме́ць, сканда́ліць

gróßes Áufsehen ~ — рабі́ць сенса́цыю

7) завяршы́ць, зрабі́ць

éine Partíe ~ — згуля́ць па́ртыю (у шахматы)

Ánspruch auf etw. (A) ~ — прэтэндава́ць на што-н.

8) рабі́ць, прычыня́ць, выкліка́ць

j-m Angst ~ — наганя́ць на каго́-н. страх

j-m Vergnügen ~ — прыно́сіць каму́-н. задавальне́нне

9) рабі́ць (сабе)

sich (D) über etw. (A) Gedánken ~ — турбава́цца, непако́іцца, хвалява́цца аб чым-н.

es sich (D) bequém ~ — уладко́ўвацца зру́чна [ёмка, вы́гадна]

10)

j-m Recht ~ — дагадзі́ць (каму-н.)

j-m etw. déutlich ~ — растлума́чыць каму́-н. што-н.

sich an etw. (D) ~ — бра́цца за што-н. (напр., за работу)

sich auf den Weg ~ — выпраўля́цца ў даро́гу

was macht dein Deutsch? — як твае́ по́спехі з няме́цкай мо́вай?

mach, dass du fórtkommst! — выбіра́йся [прэч] адсю́ль!

◊ sich dünn(e) [aus dem Staub] ~ — разм. зні́кнуць, зліня́ць, уцячы́

2.

vi разм.

1)

acht Stúnden ~ — працава́ць во́сем гадзі́н

mach schnell!, máche, máche! — хутчэ́й!

ich mach ja schon! — за́раз!, хвілі́нку!

2) (in D) гандлява́ць (чым-н.)

in Textíli¦en ~ — гандлява́ць ткані́най

schéren

*

I

vt стры́гчы, падстрыга́ць

◊ über éinen Kamm ~ — стры́гчы ўсіх пад адзі́н грабяне́ц

II

(präs schert i schiert)

1.

vt vimp турбава́ць, непако́іць

das schert mich nicht im Geríngsten — гэ́та мяне́ ніко́лькі не турбу́е

2.

(sich)

1.

(um A) турбава́цца, непако́іцца

2) разм. выбіра́цца

scher dich fort [hináus] — выбіра́йся!, ідзі́ прэч!

sich ins Bett ~ — разм. зала́зіць у пасце́ль

Wétter

n -s, -

1) надво́р’е

beständiges ~ — усто́йлівае надво́р’е

héiteres ~ — я́снае надво́р’е

2) перан. атмасфе́ра, настро́й

gútes ~ — до́бры настро́й

um gút(es) ~ bítten* — прасі́ць чыёй-н. прыхі́льнасці [добразычлі́васці]

3) бу́ра, навальні́ца

das ~ brach los [entlúd sich] — узняла́ся бу́ра

das ~ zieht sich zusámmen [zieht heráuf] — набліжа́ецца навальні́ца [бу́ра]

4) pl горн. pyдні́чнае паве́тра, рудні́чная атмасфе́ра

mátte ~ — уду́шлівая рудні́чная атмасфе́ра

schlágende ~ — рудні́чны газ

◊ álle ~! — вось гэ́та так!

fein

1.

a

1) то́нкі

2) дро́бны

~er Régen — дро́бны дождж

3) дакла́дны, то́нкі

4) то́нкі, чу́ткі

~es Gehör — то́нкі слых

5) бага́ты, зна́тны, вы́танчаны

~e Maníeren — до́брыя [вы́танчаныя] мане́ры

6) до́бры, выда́тны

das ist áber ~! — дык гэ́та цудо́ўна!

2.

adv

1) то́нка

2) цудо́ўна

er ist ~ heráus — ён уда́ла адкруці́ўся [адчапі́ўся]

3.

~ máchen, sich прыбі- ра́цца, прыхаро́швацца

vertrágen

*

I

1.

vt выно́сіць, трыва́ць, цярпе́ць (боль і г.д.)

er verträgt kéinen Spass — ён не разуме́е жа́ртаў

éinen Puff ~ — разм. быць выно́слівым

2.

(sich)

(mit D) ла́дзіць, жыць у зго́дзе

sich mit j-m wíeder ~ — паміры́цца з кім-н.

das verträgt sich nicht mit séinen Ánsichten — гэ́та не вя́жацца з яго́ по́глядамі

II

vt зно́шваць (адзенне і г.д.)

Blut

n -es

1) кро́ў

◊ das ~ strömt zum Hérzen — cлю́ца абліва́ецца крывёю

das liegt [steckt] ihm im ~ — гэ́та ў яго́ ў крыві́

bis aufs ~ kämpfen — бязлі́тасна змага́цца

2) кроў, паро́да, пахо́джанне

die Bánde des ~es — ву́зы крыві́ [радства́]

~ vom ~ und Fleisch vom Fléische — кроў ад крыві́ і плоць ад пло́ці

er hat díckes ~ — у яго́ ця́жкі хара́ктар

káltes ~ bewáhren — спако́йна трыма́цца

Stirn

f -, -en лоб, чало́

éine flíehende ~ — пака́ты лоб

das steht ihm auf der ~ geschríeben — гэ́та напі́сана ў яго́ на (і)лбе

sich vor die ~ schlágen* — сту́кнуць сабе́ па (і)лбе (пры раптоўнай думцы)

j-m etw. an der ~ ánsehen* — ба́чыць што-н. па чыі́м-н. аблі́ччы

die ~ rúnzeln — хму́рыць лоб

j-m die ~ bíeten* — даць каму́-н. адпо́р