гасі́ць, гашу́, га́сіш, га́сіць; незак., што.
1. Спыняць гарэнне; тушыць.
Г. свечку.
2. перан. Перашкаджаць развіццю чаго-н.; заглушаць (жаданні, пачуцці).
Г. ініцыятыву.
3. Змяншаць ці спыняць дзеянне чаго-н. (спец.).
Г. хістанні.
Г. скорасць.
4. Рабіць што-н. несапраўдным, непрыгодным для далейшага ўжывання.
Г. доўг.
Г. паштовыя маркі.
5. Моцна ўдараць па чым-н. (разм.).
Г. абухом па дзвярах.
○
Гасіць вапну — дабаўляць вады ў вапну, каб атрымаць з яе белы парашок — будаўнічую гашаную вапну.
|| зак. загасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны (да 1 знач.) і пагасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны.
|| наз. гашэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
га́сіць, га́шу, га́сіш, га́сіць; незак.
Разм. З размаху біць, удараць па чым‑н. Мяняліся .. [рабочыя] ўсё часцей і часцей, малатабоец усё шпарчэй і мацней гасіў з-за вуха молатам. Чорны.
гасі́ць, гашу́, га́сіш, га́сіць; незак., што.
1. Спыняць гарэнне; тушыць. Гасіць агонь. □ Маці чакала сына і не гасіла лямпы. Каваль.
2. перан. Не даваць развівацца чаму‑н.; заглушаць (жаданні, пачуцці). Гасіць усмешку. □ [Аксіння] рашыла ісці напрамую і гаварыць так, каб Палікарпаўна не магла гасіць яе словы жартамі. Кулакоўскі.
3. Рабіць што‑н. несапраўдным; пагашаць. Гасіць доўг. Гасіць паштовыя маркі.
4. Памяншаць ці ліквідаваць што‑н., аслабляць дзеянне чаго‑н. Гасіць хістанні.
•••
Гасіць вапну — змешваць едкую (нягашаную) вапну з вадой, каб атрымаць будаўнічую вапну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гасі́ць несов.
1. гаси́ть, туши́ть; (дуновением — ещё) задува́ть;
г. пажа́р — гаси́ть (туши́ть) пожа́р;
г. све́чку — гаси́ть (задува́ть) свечу́;
2. перен. гаси́ть;
г. усме́шку — гаси́ть улы́бку;
г. пачу́цці — гаси́ть чу́вства;
3. (делать недействительным) гаси́ть, погаша́ть;
г. пашто́выя ма́ркі — гаси́ть (погаша́ть) почто́вые ма́рки;
4. тех. гаси́ть;
г. хіста́нні — гаси́ть колеба́ния;
○ г. ва́пну — гаси́ть и́звесть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гасі́ць löschen vt, áuslöschen vt; áusschalten vt, ábdrehen vt (электрычнасць, газ)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Га́сіць ’моцна стукаць, біць’ (БРС, Янк. III). Няясна.
Гасі́ць ’гасіць’ (БРС, Касп.), сюды ж га́снуць (БРС). Рус. гаси́ть, укр. гаси́ти, польск. gasić, чэш. hasiti, ст.-слав. гасити, балг. гася́ і г. д. Прасл. *gasiti, *gašǫ. Лічыцца роднасным з літ. gèsti ’пагаснуць, гаснуць’, gesýti ’гасіць’, грэч. σβῶσαι ’пагасіць’ і г. д. Гл. Фасмер, і, 396; падрабязней Слаўскі, 261; Траўтман, 86. Агульны агляд сітуацыі гл. у Трубачова, Эт. сл., 6, 104–105.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зага́сіць, ‑га́шу, ‑га́сіш, ‑га́сіць; зак.
Разм. Пачаць біць, га́сіць. Загасіць кулаком дзверы.
загасі́ць, ‑гашу́, ‑га́сіш, ‑га́сіць.
Зак. да гасі́ць (у 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаси́ть несов.
1. (прекращать горение) тушы́ць, гасі́ць;
2. в разн. знач. гасі́ць;
гаси́ть ма́рки гасі́ць ма́ркі;
гаси́ть колеба́ния гасі́ць хіста́нні;
гаси́ть и́звесть гасі́ць ва́пну;
гаси́ть раздраже́ние гасі́ць раздражне́нне;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)