чо́рныя
1. (чернокожие) чёрные;
2.
чо́рныя
1. (чернокожие) чёрные;
2.
чорт
◊ к ~ту — к чёрту, ко всем чертя́м;
на ~та — на кой чёрт;
да ~та — до чёрта;
адзі́н ч. — оди́н чёрт;
ні к ~ту — ни к чёрту;
ч. прынёс — чёрт принёс, нелёгкая принесла́;
чо́рта лы́сага — чёрта лы́сого;
яко́га ~та — како́го чёрта, како́го дья́вола;
ч. падаткну́ў — чёрт дёрнул (попу́тал);
~там падшы́ты — сорви́-голова́;
чэ́рці но́сяць — че́рти но́сят, нелёгкая но́сит;
чарця́м мо́ташна — чертя́м то́шно;
чэ́рці паласа́тыя — че́рти полоса́тые;
ч. лы́сы (лаза́ты) — чёрт лы́сый;
ч. яго́ ве́дае — чёрт (ле́ший) его́ зна́ет;
ч. ве́дае што — чёрт зна́ет что;
што за ч. — что за чёрт;
ч. не во́зьме — чёрт не возьмёт;
рабі́ць ~ту лы́саму — рабо́тать да́ром;
прада́ць чо́рту душу́ — прода́ть чёрту ду́шу;
каб яго́ ч. узя́ў — чёрт бы его́ побра́л;
ч. яго́ прыгна́ў — чёрт его́ принёс;
ч. пацягну́ў за язы́к — (каго) чёрт дёрнул за язы́к (кого);
ч. яго́ бяры́ — чёрт с ним;
ч. яго́ (яе́, іх) не бярэ́ — чёрт его́ (её, их) не берёт;
у ~та на рага́х — у чёрта на рога́х;
сам ч. не брат — сам чёрт не брат;
аднаму́ ~ту вядо́ма — одному́ чёрту изве́стно;
сам ч. не разбярэ́ — сам чёрт не разберёт;
ч. нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;
куды́ яго́ ч. го́ніць — куда́ его́ чёрт го́нит;
скруці́ць ~ту ро́гі — слома́ть чёрту рога́;
ле́зці к ~ту ў зу́бы — лезть чёрту в пасть;
чым ч. не жарту́е! — чем чёрт не шу́тит!;
і ч. яго́ не бярэ́ — и ле́ший его́ не берёт;
ні к ~ту не ва́рты — ни к чёрту не годи́тся;
вы́думаць ~та з лапця́мі — вы́думать чёрт зна́ет что;
трыма́цца як ч. за душу́ — держа́ться как чёрт за́ душу;
сабра́ў ч. па́ру — собра́л чёрт па́ру;
баі́цца як ч. кры́жа —
усе́ чэ́рці адно́й шэ́рсці —
поп сваё, а ч. сваё —
ты на гару́, а ч. за нагу́ —
бало́та без ~та не быва́е —
бага́таму ч. дзяце́й калы́ша —
у ці́хім бало́це чэ́рці вяду́цца —
не такі́ стра́шны ч., як яго́ малю́юць —
сівізна́ ў бараду́, а ч. у рабры́ну —
ні бо́гу све́чка, ні ~ту качарга́ —
чо́ртаў чёртов;
○ ~тава во́ка — окно́ (в боло́те);
◊ ~тава про́цьма — тьма-тьму́щая, у́йма;
ч. ту́зін — чёртова дю́жина;
~тава душа́ — чёртова душа́;
~тава насе́нне —
~тава ля́лька — чёртова ку́кла;
~тава пе́рачніца —
чо́рцік
◊ дапі́цца да ~каў — допи́ться до чёртиков;
~кі ў вача́х — чёртики в глаза́х
чос: даць чо́су зада́ть чёсу (пе́рцу), разде́лать под оре́х
чо́ўнавы челно́чный;
чоўнападо́бны челнообра́зный
чо́ўнік