Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шпі́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж.
1. Прыстасаванне ў выглядзе вілачкі для заколвання валасоў.
Сколваць валасы шпількай.
2. Засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне — галоўку.
Заколваць кішэню шпількай.
3. Іголка з каляровай галоўкай для аздаблення жаночага галаўнога ўбору.
4. Тонкі і высокі абцас на жаночым туфлі (разм.).
5.перан. З’едлівая заўвага (разм.).
Падпусціць шпільку каму-н.
|| прым.шпі́лечны, -ая, -ае (да 1—3 знач.) ішпі́лькавы, -ая, -ае (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпі́лькаж.
1.в разн. знач. шпи́лька; була́вка;
2.перен. шпи́лька;
падпуска́ць ~кі — подпуска́ть шпи́льки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шпі́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Рмн. ‑лек; ж.
1. Прыстасаванне з тонкага дроту або пластмасы для заколвання валасоў у жаночай прычосцы. Тады мама нагнулася і, выняўшы з валасоў шпільку, выкалупала ключык са шчыліны.Арабей.
2. Засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне (галоўку). Закалоць кішэню шпількай.// Адзін з відаў іголкі, на тупым канцы якой прымацавана галоўка. Калола Антона гэтае запытанне, нібы накаленая да чырвані шпілька.Бядуля.// Іголка з каляровай галоўкай для аздаблення жаночых галаўных убораў. Жанчына ў старасвецкай дамскай шапачцы, з вялікаю шпількаю ўпоперак цераз яе.Чорны.//перан.; чаго. Пра тое, што падобна на іголку. З зямлі тырчаць чорныя пакручастыя, вузлаватыя карэнні дрэў ды рудыя шпількі вымершай травы.Новікаў.
3. У шавецкай справе — цвік з падвойнай плешкай. Чаравікі на шпільках.
4.Спец. Стрыжань без галоўкі і з разьбой на абодвух канцах, які служыць для змацавання дэталей.
5.толькімн. (шпі́лькі, ‑лек). Разм. Вузкія і высокія абцасы ў жаночых туфлях, а таксама туфлі на такіх абцасах. Сядзяць будучыя цешчы, Языкі свае палошчуць, Што ў настаўніцы Алёнкі Закароткая сукенка, Што абцасікі як шпількі ў заатэхніка Марылькі.Танк.[Таня] была ў белым лёгкім плацці і белых лодачках-шпільках.Паўлаў.
6.перан. З’едлівая заўвага, колкасць. Гаворка.. пацякла жвавей і лагодней, у ёй не было ўжо ні падкалуплівання, ні шпілек.Хадкевіч.— От такіх кілбас няма там у калгасе, — тонкую шпільку пусціў Цімох.Колас.
•••
Падпусціць шпількугл. падпусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпі́лькаж.
1. (дляваласоў) Háarnadel f -, -n;
2.спец. (стрыжань) Stift m -(e)s, -e; Zwécke f -, -n (шавецкая);
шпі́лька ко́мпаса Nádelträger m -s, -;
3. (абцас) Pfénnigabsatz m -es, -sätze;
◊
падпусці́ць шпі́лькукаму-н.j-m Nádelstiche versétzen, sich in Sticheléien gégen j-n ergéhen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
шпі́лька
(ням. Spill = іголка)
1) засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне (галоўку);
2) заколка для валасоў у жаночай прычосцы;
3) мн. высокія тонкія абцасы ў жаночых туфлях, а таксама туфлі на такіх абцасах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зако́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Шпілька для валасоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
була́вкашпі́лька, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)