Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
харч, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Тое, што спажываюць, чым жывяцца, ежа.
Мясны х.
Нешта ж ты змізарнеў на гарадскіх харчах.
2. Корм для жывёлы.
Нарыхтаваць харчу жывёле на зіму.
3.перан. Тое, што з’яўляецца крыніцай роздуму, разважанняў.
Даць х. для мозгу.
◊
На харчах святога Антонія (разм., жарт.) — недаядаючы, галадаючы.
|| прым.харчо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
харч (род. ха́рчу) м. пи́ща ж., пита́ние ср.; продово́льствие ср.;
мясны́ х. — мясна́я пи́ща;
запа́сы ~чо́ў — запа́сы продово́льствия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
харч, ‑у, м.
1. Тое, што спажываюць, чым жывяцца. — Мама! Ну што ты кажаш? — дакорліва сказала Даша і хуценька пачала збіраць харч у дарогу.Асіпенка.З харчам было неяк прасцей. Бульба ў хаце ўсё-такі не зводзілася.Навуменка.// Прыгатаваная страва. — Гэй, хлопцы! Пад’ём! — гукнуў Мікола. — Харч прыехаў!Даніленка.//звычайнамн. (харчы́, ‑о́ў). Прыпасы ежы. [Цыпручыха:] — У яго ж ні капейкі няма з сабою, а харчоў узяў усяго на два дні.Бядуля.— Нешта змізарнеў ты тут, сынку, на гарадскіх харчах.Шчарбатаў.
2. Корм для жывёлы. [Дзед:] — Малако ж вы любіце, дык павінны клапаціцца і пра харч каровам на зіму.Рылько.
3. Тое, што і харчаванне (у 3 знач.). Посны харч. □ [Астап:] — Я спытаць цябе хачу: чаму гэта ты схуднеў так? Ці гэта ад харчу?Лынькоў.
4.перан. Тое, што з’яўляецца крыніцай роздуму, разважанняў. [Шыковіч:] — Ну, брат, даў ты харч майму склератычнаму мозгу.Шамякін.
•••
На сваіх харчах — харчавацца за свой кошт.
На харчах святога Антонія — недаядаючы. галадаючы.
Харчы пераводзіць — а) спажываць ежу, якая не ідзе на карысць; б) марна траціць сродкі на што‑н.
[Араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харчм Kost f -; Beköstigung f - (сталаванне);
◊ каро́ва на дварэ́ – харч на стале́ ≅ éine Kuh deckt viel Ármut zu
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
харч...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «харчовы» (у 3 знач.), напрыклад: харчбаза, харчпункт, харчатрад; б) словам «харч», «харчовы» (у 1, 2 знач.), напрыклад: харчкамбінат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
індычы́на, -ы, ж.
Мяса індыка (індычкі) як харч.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прахарчу́нак, -нку м., разг. проко́рм, харч
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
харчи́мн. (ед.харчм.) разг. харчы́, -чо́ў, ед.харч, род. ха́рчу м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)