Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
утрыма́ццасов., в разн. знач. удержа́ться;
у. на нага́х — удержа́ться на нога́х;
у. на сваі́х пазі́цыях — удержа́ться на свои́х пози́циях;
ён до́ўга не ўтрыма́ўся ў ро́лі дырэ́ктара — он до́лго не удержа́лся в ро́ли дире́ктора;
у. ад слёз (ад сме́ху) — удержа́ться от слёз (от сме́ха)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
утрыма́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Трымаючыся за што‑н., захаваць раўнавагу, застацца на нагах, не ўпасці пры штуршку, удары і пад. Сахараў ухапіўся за стрэмя, нахіліўся набок, але на нагах утрымаўся.Асіпенка.[Конь] падскочыў і так ірвануў убок, што я ледзь утрымаўся на ім.Ляўданскі.// Устаяць пры катанні, слізганні. Воўка ніяк не мог утрымацца на лыжах.Кавалёў.// Затрымацца на паверхні, не праваліцца. А калі балота стала такое, што толькі птушка магла на ім утрымацца, папаўзлі, пасунуліся жыватамі.Кулакоўскі.//Разм. Захаваць сваё становішча, знаходжанне дзе‑н., у якой‑н. якасці. Бязвольны і няздольны генерал Лянгевіч доўга не ўтрымаўся ў ролі дыктатара.Якімовіч.Старшыня цяпер прывёз з мястэчка Гуціна — кажуць, добры будзе каваль. Кал і гэты яшчэ ўтрымаецца.Кухараў.Каб утрымацца на вяршыні сваёй бацькоўскай педагогікі, я не крычаў на дзяцей і не ўшчуваў іх.Васілевіч./ Пра надвор’е, пагоду. Сёння ўдзень у рэспубліцы ўтрымаецца малавоблачнае, сухое надвор’е.«Звязда».
2. Не адступіць пад націскам непрыяцеля, затрымацца на якім‑н. рубяжы. Хоць пехацінцы ішлі амаль адразу за артылерыйскімі выбухамі, якія, здавалася, змяталі са шляху ўсё жывое і нежывое, вораг яшчэ спрабаваў утрымацца.Мележ.
3.Разм. Стрымаць сябе ад якога‑н. учынку, дзеяння, не даць праявіцца чаму‑н. Сапраўды было смешна, але я ўтрымаўся ад смеху.Шамякін.Шыманскаму хацелася сказаць: «Ніякі ты не салдат, а разбойнік з вялікай дарогі», але ўтрымаўся.Гурскі.Чубар таксама не ўтрымаўся ад спакусы — падаўся ў будан.Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утрыма́цца sich hálten*; sich fésthalten*аддз.; ánhalten*vi (пранадвор’еі г. д.); вайск. sich beháupten;
утрыма́цца ў сядле́ fest im Sáttel sítzen*;
не ўтрыма́цца на нага́х sich nicht auf den Béinen hálten können*, das Gléichgewicht verlíeren*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
удержа́ться
1.утрыма́цца;
удержа́ться на нога́хутрыма́цца на нага́х;
войска́ удержа́лись на ста́рых пози́циях во́йскі ўтрыма́ліся на стары́х пазі́цыях;
2.(от чего-л.)утрыма́цца, стрыма́цца;
удержа́ться от безрассу́дного посту́пкаутрыма́цца (стрыма́цца) ад безразва́жнага ўчы́нку;
удержа́ться от сме́ха, слёзутрыма́цца ад сме́ху, слёз.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
утрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
Цярпліва перанесці, утрымацца ад праяўлення чаго-н.
Такі боль, што не ў.
Не ўтрываў, каб не запярэчыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)