Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
уме́цьнесов. уме́ть;
◊ гэ́та ж трэ́ба ўмець! — э́то же на́до уме́ть;
уме́ю, ды не сме́ю — погов. уме́ю, да не сме́ю
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уме́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак., звычайназінф.
Валодаць уменнем, навыкамі рабіць што‑н. Умець танцаваць. Умець іграць на скрыпцы. □ І стралок з.. [дзеда Талаша] быў не кепскі: які ж ён быў бы паляшук, каб не ўмеў добра страляць?Колас.[Максім Астапавіч] умеў ставіць ветракі.Чорны.Абходчык я дарожны, Люблю людзей і свет І на дарозе кожны Чытаць умею след.Непачаловіч.// Быць абучаным чаму‑н., валодаць якім‑н. майстэрствам. — Кожны год я табе сеяць не буду, — сказаў [Ян]. — Гаспадар павінен умець усё.Чарнышэвіч.Людзей, якія ўмелі грамаце, можна было палічыць на пальцах.Сабаленка.// Валодаць якой‑н. здольнасцю, быць здольным да чаго‑н. [Таўлай] любіў хораша марыць, але зусім не ўмеў хваліцца.Брыль.[Уэст] умеў быць стрыманым, асцярожным і вёў усе свае справы з вялікім поспехам.Гамолка.Суседзі лічаць — умее жыць, не прападзе [Глушко] ні пры якіх пераменах.Навуменка.// Магчы зрабіць што‑н. Не толькі есці без цябе не ўмеем, Мы без цябе не ўмеем, мама, жыць.Тармола.Косы мядзяныя, косы — як змеі... Іх параўнаць ані з чым я не ўмею!А. Вольскі.Чаго не бывае ў жыцці, часам трэба ўмець і дараваць.Арабей.
•••
Не ўмець звязаць двух слоў — тое, што і не магчы звязаць двух слоў (гл. магчы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́ць können* vt; verstéhen* vt;
уме́ць спява́ць síngen können*;
уме́ць малява́ць málen können*, zu málen verstéhen*;
ён уме́е працава́ць самасто́йна er verstéht [ist im Stánde] sélb(st)ständig zu árbeiten;
зраблю́, як уме́ю ich werde es tun, so gut ich kann;
◊ гэ́та трэ́ба уме́ць!разм das will gekónnt sein!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
уме́тьнесов.уме́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)