Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сірата́м.иж. сирота́;
◊ каза́нская (каза́нскі) с. — каза́нская (каза́нский) сирота́;
кру́глая (кру́глы) с. — кру́глая (кру́глый) сирота́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сірата́, ‑ы́, ДМ ‑раце́; мн. сіро́ты (зліч.2,3,4 сіраты́), ‑ро́т; м. і ж.
Дзіця або падлетак, які застаўся без аднаго або без абодвух бацькоў. [Вучні:] — Сірата ён [Пеця]. Няма ні бацькі, ні маткі.Ракітны.[Казік] застаўся сіратою ад чатырох год.Чарнышэвіч.[Хлопцы:] — Ён Зосін, а прозвішча іхняе Малец. У яго толькі маці, ён сірата.Брыль.Рос я круглым сіратою.Колас.Сямі гадоў асталася Настулька круглаю сіратою.Цётка.// Чалавек без родных, блізкіх; адзінокі чалавек. [Юзік:] — Жанчыны нашы сіротамі застануцца. Хто цяпер цябе тут заменіць?Крапіва.Крыху адышоўшыся, ціха [стары Казімір] дадаў: — Але не забудзь і таго, што ты мой сапраўдны сын і што без цябе я застануся сіратою...Пестрак./упаэт.ужыв.Спее адзінокі Колас сіратой.Колас.
•••
Казанская сірата — пра чалавека, які прыкідваецца няшчасным, каб разжаліць каго‑н. [Мікола:] — Яму [Васілю] далягляды адкрываюць, а ён прыкідваецца казанскай сіратой.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сірата́м, ж Wáise f -, -n; Wáisenkind n -es, -er;
кру́глы сірата́ Vóllwaise f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Сірата́ ‘дзіця або падлетак, які застаўся без аднаго або без абодвух бацькоў’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., Стан.), сірота́ ‘тс’ (ТС), сіраці́ць ‘рабіць сіратою’ (Нас., Касп., Стан.), сіраці́на ‘сірата’ (Байк. і Некр., Касп., Ласт., Нас.), ст.-бел.сирота ‘тс’. Укр., рус.сирота́, польск.sierota, в.-луж., н.-луж.syrota, чэш.sirota, серб.-харв.сиро́та, славен.sirọ̑ta, балг.си́рота, макед.сирота ‘тс’. Прасл.*sirota ‘сірата’ дэрыват ад прым. *sirъ з суф. ‑ota, першапачаткова nomen abstractum. Гл. Шустар-Шэўц, 1401–1402; БЕР, 6, 700. Кантытуанты прасл.*sirъ (гл. сіры) роднасныя літ.šeirỹs ‘удавец’, šeirẽ ‘удава’, авест.saē ‘сіратлівы, асірацелы’; гл. Траўтман, 301; Эндзелін, Слав.-балт. эт., 196; Праабражэнскі, 2, 289; Фасмер, 3, 627; Махэк₂, 544. Борысь (546) выводзіць *sirъ ад і.-е.*kei‑ з суф. ‑ro.