спе́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак., каго.

Загадаць або прымусіць спешыцца.

С. коннікаў.

|| незак. спе́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спе́шыць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. спе́шу спе́шым
2-я ас. спе́шыш спе́шыце
3-я ас. спе́шыць спе́шаць
Прошлы час
м. спе́шыў спе́шылі
ж. спе́шыла
н. спе́шыла
Загадны лад
2-я ас. спе́ш спе́шце
Дзеепрыслоўе
прош. час спе́шыўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спе́шыць сов. спе́шить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спе́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак.

1. каго. Загадаць або прымусіць спешыцца, злезці з коней. Спешыць коннікаў.

2. Тое, што і спешыцца. Грэбля была зусім блізка ад таго месца, дзе спешылі партызаны. Федасеенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спе́шыць

1. вайск. ábsitzen lássen*;

2. гл. спeшыцца

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

спе́шваць гл. спешыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спе́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да спешыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спе́шить сов. спе́шыць; (заставить сойти с коня — ещё) ссадзі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спе́шаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад спешыць.

2. у знач. прым. Які злез з каня, спешыўся. На дварэ стаяў бранявік і спешаны атрад. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Спяшы́ць ‘імкнуцца хутчэй ісці, рабіць’ (Сл. ПЗБ), спешы́ць ‘тс’ (ТС), спяша́цца ‘тс’ (ТСБМ). Укр. спіши́ти, рус. спеши́ть, ст.-рус. спѣшити, польск. spieszyć się, в.-луж. spěšić, н.-луж. spěšyś, чэш. spíšiti, славен. spẹ̑šiti ‘прыспешваць, паскараць, спяшыць’, балг. спеша, ст.-слав. спѣшити. Прасл. *spěšiti вытворнае ад *spěxъ (гл. спех). Гл. Фасмер, 3, 735; Шустар-Шэўц, 1138–1139; Бязлай, 3, 296–297.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)