сия́ть несов.

1. (светить) ззяць, свяці́ць; (блестеть) блішча́ць; (сверкать) зіхаце́ць;

2. перен. ззяць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

высве́чваць несов.

1. (о небесных светилах) выгля́дывать, сия́ть;

2. отсве́чивать, свети́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ззяць несов.

1. сия́ть, сверка́ть; блиста́ть, блесте́ть;

со́нца ззя́е — со́лнце сия́ет;

ззя́юць агні́ го́рада — сия́ют (сверка́ют, блиста́ют) огни́ го́рода;

2. перен. сия́ть;

во́чы ззя́лі — глаза́ сия́ли;

ён уве́сь ззяў ра́дасцю — он весь сия́л ра́достью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зіхаце́ць несов.

1. сия́ть, сверка́ть, блиста́ть, блесте́ть;

~це́лі зо́ркі — сия́ли (сверка́ли, блиста́ли) звёзды;

2. (сверкать, переливаясь) игра́ть;

з. усі́мі ко́лерамі вясёлкі — игра́ть все́ми цвета́ми ра́дуги

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блиста́ть несов.

1. (издавать блеск) блішча́ць; (время от времени) блі́скаць; (сиять) ззяць; (сверкать) зіхаце́ць;

2. перен. (отличаться) вызнача́цца;

блиста́ть красноре́чием вызнача́цца красамо́ўствам; см. блесте́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

просия́ть сов.

1. (начать сиять) заззя́ць; (начать светиться) засвяці́ць; (начать блестеть) заблішча́ць; (начать сверкать) зазіхаце́ць;

2. перен. (стать радостным) заззя́ць;

3. (какое-то время) праззя́ць; празіхаце́ць; прасвяці́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сия́ющий

1. прич. які́ (што) ззя́е, які́ (што) све́ціць; які́ (што) блішчы́ць; які́ (што) зіхаці́ць; см. сия́ть;

2. прил. зіхатлі́вы, бліску́чы; (озарённый) азо́раны, асве́чаны;

3. прил., перен. (радостный) ра́дасны, вясёлы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блішча́ць несов. блесте́ть, блиста́ть, сверка́ть; сия́ть; (отсвечивать — ещё) лосни́ться;

б. гу́зікі — блестя́т (сверка́ют, сия́ют) пу́говицы;

во́чы б. — глаза́ блестя́т (сверка́ют, сия́ют);

штаны́ б. — брю́ки лосня́тся;

◊ не ўсё то́е зо́лата, што блішчы́ць — посл. не всё то зо́лото, что блести́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блесте́ть несов.

1. (издавать блеск) блішча́ць; (время от времени) блі́скаць; (сиять) ззяць; (сверкать) зіхаце́ць;

стекло́ блесте́ло на со́лнце шкло блішча́ла на со́нцы;

грохота́л гром и блесте́ла мо́лния грыме́ў гром і блі́скала мала́нка;

2. перен. (отличаться) вызнача́цца;

не бле́щет умо́м не вызнача́ецца ро́зумам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ззяць 1 ’быць адкрытым (пра адтуліну)’. Рус. зия́ть, укр. зя́яти, зія́ти ’тс’; польск. ziać ’цяжка дыхаць’, ’ззяць’, чэш. zeti, záti ’ззяць, глядзець’, славац. ziať ’ззяць, адкрыць рот (пра жывёл)’, славен. zijáti ’трымаць рот адкрытым, крычаць’, серб.-харв. зѝјати ’тупа глядзець, пазяхаць’, ’мець вялікую адтуліну’, балг. зѐя ’быць адкрытым (аб дзвярах, труне, ране)’, макед. зјае ’быць адкрытым’. Ст.-слав. зиꙗти. Ст.-рус. зияти ’раскрывацца; раскрываць вусны’. Прасл. zьj‑a‑ti < zĭi̯‑a‑, адна з умлаўтных форм і.-е *gʼhei‑ ’быць пустым’, літ. žióti ’раскрываць рот’, лат. žavât ’тс’, ст.-інд. vi‑haya ’пустата’, лац. hio, ст.-в.-ням. geinōn, ginen ’ззяю’, грэч. χαίνω, χάσκω ’ззяю, пазяхаю’. Фасмер, 2, 98; Шанскі 2, З, 93; БЕР, 1, 638; Скок, 3, 656; Махэк₂, 711; Траўтман, 368; Покарны I, 419 (без слав. прыкладаў). Гл. зяваць.

Ззяць 2 ’ярка свяціць’. Рус. сия́ть, перм., вят., свярдл., табол., том. зьять, зья́яти, зия́ть, укр. ся́яти, ся́ти ’тс’, славен. sijati, серб.-харв. сѝјати, sjȁti, балг. сия́я. Ст.-слав. сиꙗти. Ст.-рус. сияти. Бел. (і рус. дыял.) форма мае звонкае з замест этымалагічнага c, верагодна, пад уплывам ззяць 1, у выніку кантамінацыі (’быць адкрытым’ ’свяціць’). Параўн. зіхацець і зяхаць. Прасл. sьjati < sĭi̯‑a‑ належыць, відавочна, да і.-е. *skʼĩ‑ (і інш.) ’ясны; цень’, адкуль і sěnь (гл. сенцы); лат. seja ’цень, адлюстраванне, твар’ (?), гоц. skeirs ’ясны’, skeinan ’свяціць, блішчаць’, ням. scheinen ’тс’, ст.-грэч. σκιά ’цень’. Фасмер, 3, 629–630; Саднік-Айцэтмюлер, Handwört., 300; Скок, 247–248; Траўтман, 304; Мюленбах-Эндзелін, 3, 96; Покарны, 1, 917–918.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)