секу́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ку́нд і -аў, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 часткі мінуты ў Міжнароднай сістэме адзінак.

2. У матэматыцы: адзінка вымярэння вуглоў, роўная 1/3600 часткі градуса.

3. У музыцы: інтэрвал шырынёй у дзве ступені.

Малая с.

Вялікая с.

◊

Адну секунду! — вельмі нядоўга.

|| прым. секу́ндны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

секу́нда

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. секу́нда секу́нды
Р. секу́нды секу́нд
Д. секу́ндзе секу́ндам
В. секу́нду секу́нды
Т. секу́ндай
секу́ндаю		 секу́ндамі
М. секу́ндзе секу́ндах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

секу́нда ж., в разн. знач. секу́нда

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

секу́нда ж.

1. (единица времени) секу́нда, -ды ж.;

2. (часть минуты — градуса) секу́нда, -ды ж.;

3. муз. секу́нда, -ды ж.;

4. перен. (очень недолго) хвілі́на, -ны ж., хвілі́нка, -кі ж.; адзі́н мо́мант;

сию́ секу́нду за́раз, за́раз жа;

одну́ секу́нду адну́ хвілі́ну (хвілі́нку).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

секу́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 часткі мінуты. Кожны з нас Працы час Да секунд разлічыў, Толькі б болей зрабіць для любімай Радзімы! Панчанка. // Вельмі кароткі адрэзак часу, імгненне. І вось праз секунду, а можа праз дзве Трапечацца лешч на вільготнай траве. Глебка.

2. Адзінка вымярэння вуглоў, дуг, роўная 1/3600 градуса, якая на пісьме абазначаецца значком ″ зверху лічбы справа.

3. У музыцы — другая ступень дыятанічнай гамы, а таксама інтэрвал паміж двума суседнімі гукамі гэтай гамы.

4. Другі інструмент і яго партыя ў аркестры. Скрыпка-секунда. Кларнет-секунда.

[Ад лац. secunda — другая, наступная.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Секунда (у музыцы) 9/470

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Секунда (адзінка вымярэння) 7/166, 177; 9/470; 11/206, 446

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

секунда,

музычны тэрмін.

т. 14, с. 303

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

секунда,

адзінка часу; адзінка плоскага вугла.

т. 14, с. 303

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

секу́нда ж. Sekúnde f -, -n;

у лі́чаныя секу́нды in Sekúndenschnelle

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)