Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
нара́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Вуснае або пісьмовае распараджэнне на выкананне якой-н. работы; дакумент на выдачу або атрыманне чаго-н.
Атрымаць н.
Н. на лес.
Н. на машыну.
2. Якая-н. работа або заданне для ваеннаслужачых (спец.).
Знаходзіцца ў нарадзе.
Н. на кухню.
3. Група ваеннаслужачых, якія выконваюць такое заданне (спец.).
Гарнізонны н.
Н. міліцыі.
|| прым.нара́дны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нара́дм., в разн. знач. наря́д;
вы́пісаць н. — вы́писать наря́д;
н. мілі́цыі — наря́д мили́ции;
быць у ~дзе — воен. быть в наря́де
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нара́д, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Вуснае або пісьмовае распараджэнне на выкананне якой‑н. работы. Атрымаць нарад. Даць нарад. □ — Нарады брыгадзіры атрымалі ўчора вечарам.Шахавец.Яшчэ ўчора брыгадзір даў нарад акучваць бульбу на загуменні.Пташнікаў.// Дакумент з распараджэннем аб выкананні якой‑н. работы, а таксама на выдачу або атрыманне чаго‑н. Нарад на лес. □ [Міхал:] — Грошай трэба многа і на ўгнаенні, і на сеялку нарад ужо ёсць...Васілевіч.
2.Спец. Якая‑н. работа або заданне (пераважна для ваеннаслужачых). Быць у нарадзе. Нечарговы нарад. □ Аднойчы .. [Павел і Саша] трапілі ў нарад на кухню.Васілёнак.
3.Спец. Група ваеннаслужачых, якія выконваюць такое заданне. Нарад пагранічнікаў.// Наогул група людзей, што выконваюць якую‑н. работу або якія‑н. абавязкі. Чарговы нарад грузчыкаў займаўся ў гэты час упарадкаваннем складаў.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
нара́дм
1.Áuftrag m -(e)s, -träge, Ánweisung f -, -en, Ánordnung f -, -en; камерцнара́д на пагру́зку Verládeauftrag m;
нара́д на вы́дачуÁuslieferungsschein m -s, -e;
нара́д-зака́з Bestéllschein m -(e)s, -e;
2.вайск Dienst m -es, -e; Kommándo im Dienst; Dienst hábende Ábteilung;
вартавы́нара́д Wáchabteilung f -, -en;
нара́д мілі́цыі Milízstreife f -, -n;
быць у нара́дзе Dienst háben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
На́рад ’нашчадкі’ (Сержп. Грам.). Ад нарадзі́ць ’радзіць, даць жыццё’; магчыма, архаізм, у якім захавалася першаснае значэнне ’ўсе народжаныя, нашчадкі, род’, параўн. народ (гл.).
Нара́д1 ’падрыхтаваныя да ткацтва кросны’ (мсцісл., Жыв. сл., Лебед., Мат. Гом.), ’увесь набор ткацкіх прылад’ (дзярж., З нар. сл.). Ад нарадзі́ць ’падрыхтаваць кросны да ткацтва’, да рад (гл.).
Нара́д2 ’воз без драбін для вывазкі сена’ (Сержп. Земл.), нара́дка ’воз, у якім возяць гной’ (Жд. 2). Ад нарадзі́ць ’прыстроіць, падрыхтаваць’, гл. рад.