накало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак.

1. чаго. Раскалоць пэўную колькасць чаго-н.

Н. дроў.

2. каго. Колючы, забіць у нейкай колькасці.

Н. свіней.

3. што. Пашкодзіць, параніць чым-н. вострым.

Н. нагу.

4. што. Пракалоць паверхню чаго-н. у многіх месцах.

Н. слівы для варэння.

5. каго-што на што. Насадзіць, нанізаць на што-н. вострае.

Н. матыля на шпільку.

6. што. Раскалоць, расшчапіць што-н. не да канца; надкалоць.

Н. палена.

|| незак. нако́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. нако́лванне, -я, н. (да 3—6 знач.) і нако́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. (да 4—6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

накало́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. накалю́ нако́лем
2-я ас. нако́леш нако́леце
3-я ас. нако́ле нако́люць
Прошлы час
м. накало́ў накало́лі
ж. накало́ла
н. накало́ла
Загадны лад
2-я ас. накалі́ накалі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час накало́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

накало́ць сов.

1. в разн. знач. наколо́ть;

н. дроў — наколо́ть дров;

н. свіне́й — наколо́ть свине́й;

н. значо́к — наколо́ть значо́к;

н. узо́р — наколо́ть узо́р;

2. надколо́ть;

н. пале́на — надколо́ть поле́но

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

накало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.

1. чаго. Раскалоць пэўную колькасць чаго‑н. Накалоць дроў. □ Паколькі дошак не было, накалолі плашак, абчасалі іх. Шашкоў. Дома Шкробат накалоў лучыны, занёс яе ў хату і ўжо да ночы больш нікуды не пайшоў з сваёй хаты. Галавач.

2. каго. Колючы, забіць у нейкай колькасці. Накалоць свіней.

3. што. Пашкодзіць, параніць чым‑н. вострым. Гораў трапіў нагою па калена ў ваду, балюча накалоў руку на сухую і вострую, як косць, лазіну ў гушчары. Караткевіч.

4. што. Пракалоць паверхню чаго‑н. у многіх месцах. Накалоць слівы для варэння. // Наколваючы, зрабіць узор, малюнак. Накалоць контуры карт.

5. каго-што на што. Насадзіць, нанізаць на што‑н. вострае. Накалоць матыля на шпільку.

6. што. Раскалоць, расшчапіць што‑н. не да канца; надкалоць. Накалоць гарбуз. Накалоць калодку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накало́ць

1. (раскалоць) (in gróßen Méngen, viel) (zer)hácken vt, (zer)spálten vt;

2. (параніць) stéchen* vt;

накало́ць па́лец sich in den Fínger stéchen*;

3. (забіць – пра жывёл) ábstechen* vt, schláchten vt;

4. (паверхню ў многіх месцах) ánstechen*;

накало́ць матылька́ на шпі́льку éinen Schmétterling áufspießen [auf éine Nádel spíeßen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нако́лванне гл. накалоць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нако́лваць гл. накалоць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падкало́ць², -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак., чаго.

Накалоць дадаткова.

П. дроў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нако́лваць гл. накалоць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нако́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да накалоць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)