мы́кнуць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. мы́кну мы́кнем
2-я ас. мы́кнеш мы́кнеце
3-я ас. мы́кне мы́кнуць
Прошлы час
м. мы́кнуў мы́кнулі
ж. мы́кнула
н. мы́кнула
Загадны лад
2-я ас. мы́кні мы́кніце
Дзеепрыслоўе
прош. час мы́кнуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мы́кнуць сов., однокр., разг. промыча́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мы́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да мыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць працяжныя гукі «му-му».

Цяля мыкае.

2. перан. Неразборліва гаварыць што-н.; мармытаць.

|| зак. прамы́каць, -аю, -аеш, -ае.

|| аднакр. мы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. мы́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

замыча́ць і замычэ́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Пачаць мычаць, мычэць. // Прамычаць, прамычэць; мыкнуць. Карова яшчэ здалёк пачула гаспадара і замычала. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прамычэ́ць

‘мыкнуць (пра карову); неразборліва прамовіць што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прамычу́ прамычы́м
2-я ас. прамычы́ш прамычыце́
3-я ас. прамычы́ць прамыча́ць
Прошлы час
м. прамычэ́ў прамычэ́лі
ж. прамычэ́ла
н. прамычэ́ла
Загадны лад
2-я ас. прамычы́ прамычы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час прамычэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

промыча́ть сов.

1. (издать мычание) зарыка́ць, замы́каць, рыкну́ць, мы́кнуць;

2. (о человеке) разг. прамы́каць; (пробормотать) прамармыта́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Мызь ’шмыг!’ (Ян.). Гукапераймальнае. Відаць, генетычна тоеснае з рус. уладз., валаг. мызгать ’часта хадзіць куды-небудзь’, якое, магчыма, ад мыкать: бел. пры‑мыкиць, замыюць, і‑мк‑нуцца. Параўн. смал. мыкі ’шмыг!’, бел. мык (гл.), мыкнуць ’хуценька прабегчы’, ’толькі паказацца і знікнуць’ (Нас.). Тое ж славац. myknuť.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мы́каць 1, му́каць, мі́каць ’раўці (аб карове, цяляці)’ (ТСБМ, Юрч., Гарэц.; дзярж., ДАБМ, к. 300), ’ціха мычэць’ (ц.-бел., лельч., там жа; Нас.). Рус. пск., валаг., калін., арханг. мы́кать ’тс’. Гукапераймальнае. Ад аднаразовага выклічніка мы‑ы! (Васілеўскі, Прадукт. тыпы, 79).

Мы́каць 2, му́каць, мы́каты ’часаць лён на грэбені і скручваць яго ў мычкі’ (Гарэц., Юрч., Бяльк., Ян.; іван., петрык., лельч., Уладз.), мы́кнуць ’зрабіць трохі мычак’ (Юрч.). Укр. ми́канець ’расчасанае і падранае з мычкі пачассе’, ми́канка ’горшы гатунак прадзіва’, ми́кати ’торгаць, рваць, цягнуць’, рус. мы́кать ’мыкаць лён, пачассе’, польск. mykać ’рваць лён’, ’часаць лён’, ст.-чэш. mykati ’часаць воўну’, славац. mykať, славен. míkati ’часаць’. Прасл. mykati. Да імкну́цца (гл.).

Мы́каць 3 ’раздаваць, марнатравіць’, ’насіцца’ (Юрч.). Рус. валаг. мы́кать ’траціць час’. Семантычна блізка стаіць да мы́кацца (гл.).

Мы́каць 4 ’мармытаць, неразборліва гаварыць’ (ТСБМ, Шат.), любан. мы́каць‑пы́каць ’тс’ (Нар. словатв.), мы́кнуць ’буркнуць, крыкнуць’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.). Гукапераймальнае. Утворана ад м‑м‑м! (Васілеўскі, Прадукт. тыпы, 72).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)