Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жлу́кта
1.ж.иср., обл. (кадка для бучения) бук м.;
2.м.иж., перен., прост., неодобр. (о много пьющем) опива́ла, питу́х м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жлу́кта1, ‑ы, ДМ ‑кце, Т ‑ай, ж.; ‑а, М ‑у, Т ‑ам, н.
Абл. Пасудзіна для запарвання бялізны, выдзеўбаная ў форме кадушкі з драўлянай калоды. У клеці паставілі дзежкі, карыты, жлукту, ступу ды другія гаспадарчыя прылады.Галавач.[Уладзік] перакульвае жлукта і па ім узбіраецца на прыбудаваны да хаты хляўчук.Кандрусевіч.
жлу́кта2, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е Т ‑ай, ж.
Разм. Пра таго, хто многа п’е, апіваецца. — Скарачае гэтай чорнай сівухай свой паганы век, жлукта няшчасная.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
жлу́ктам.
1. Wáschbottich m -s, -e;
2.разм., іран. Trúnkenbold m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Жлу́кта1 ’драўляная пасудзіна’. Рус.дыял.смал., паўд., зах., кур., белгарад.жлу́кта ’тс’, укр.жлу́кто ’тс’, польск.żłukto з літ.žlùgtas, žlùktas ’пасудзіна, у якой мыюць бялізну’ і ’намочаная бялізна’ (Буга, Rinkt., 2, 685–688; Міклашыч, 412; Фасмер, 258; Кіпарскі, Аткупшчыкоў, Талстой у кн. Лексічныя балтызмы 14, 32, 48; Урбуціс, Baltistica, V, 1, 60). Сумненні Праабражэнскага (1, 234–235) пра балт. паходжанне слова наўрад ці апраўданы. Пра этымалогію балт. слова гл. Фрэнкель, 1318.
Жлу́кта2 ’той, хто многа п’е’ (ТСБМ). Рус.дыял.кур., смал. ’тлусты, неахайны чалавек; хто многа п’е’. Перанос значэння з жлукта1 (гл.). Ва ўкр. засведчана такая магчымасць шляхам параўнання (Сл. укр. мови): круглий, як жлу́кто.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жлу́кціць1 ’запарваць бялізну’ (Нас., Сл. паўн.-зах.). Рус.дыял.смал., паўд., зах., бранск.жлу́ктить ’тс’, укр.уст.жлу́ктити ’тс’ (Грынч.), польск.żłukcić ’тс’. З літ.žlùgti ’мачыць бялізну ў шчолаку’. Літ. гл. пад жлукта1.
Жлу́кціць2, жлуктаць ’многа піць’ (ТСБМ). Рус.дыял.смал., кур., арл.жлуктить ’тс’, укр.жлу́ктити, жлукті́ти ’тс’. Перанос значэння жлукціць1 у адпаведнасці з семантычнымі адносінамі жлукта1, жлукта2. Врачу (Лекс. балтызмы, 6) параўноўвае жлу́кціць ’піць’ з літ.žlùgti ’праваліцца, згінуць’, хаця літ. семантыка не зусім суадносная з усх.-слав.