жанчы́на

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. жанчы́на жанчы́ны
Р. жанчы́ны жанчы́н
Д. жанчы́не жанчы́нам
В. жанчы́ну жанчы́н
Т. жанчы́най
жанчы́наю		 жанчы́намі
М. жанчы́не жанчы́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жанчы́на, -ы, мн. -ы, -чы́н, ж.

1. Асоба, па поле супрацьлеглая мужчыне.

Ж. сярэдніх гадоў.

2. Жонка (разм.).

Вы не сустрэлі маёй жанчыны?

|| прым. жано́чы, -ая, -ае.

Ж. пол.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жанчы́на ж.

1. же́нщина;

2. разг. жена́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жанчы́на, ‑ы, ж.

1. Асоба, па полу супрацьлеглая мужчыну. Працавітая жанчына. Жанчына-маці. // Асоба жаночага полу як увасабленне пэўных асаблівасцей, якасцей. Паступова ў ёй абуджалася жанчына. □ Ззаду .. [Віктара] стаяла яшчэ даволі маладая жанчына з прыгожым тварам. Даніленка. // Асоба жаночага полу, якая была або знаходзіцца замужам. Наперадзе спяваюць дзяўчаты, ззаду, расцягнуўшыся на дарозе, ідуць, гамоняць і смяюцца жанчыны. Ракітны.

2. Разм. Жонка. Сам Гурба стаіць адзінокі Няма яго вернай жанчыны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жанчы́на ж.

1. Frau f -, -en;

2. разм. (жонка) Frau f -, -en, Éhefrau f -; Gáttin f -, -nen (высок.)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Жанчы́на. Улічваючы націск і абмежаванае літаратурнае пашырэнне, хутчэй не ўласна бел. утварэнне (жен‑ък‑а, женък‑ина), а запазычанне са ст.-польск. ženczyzna (з XV ст. ад *žen‑ъk‑izna) з пазнейшым падвядзеннем пад усх.-слав. мадэль без ‑z‑ (параўн. ojczyzna, айчына, гл.). Параўн. ст.-укр. (канец XVII ст.) женщизна (Цімчанка).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жанчына; кабета, кабеціна, баба, цётка (разм.) / маладая замужняя: маладзіца, маладуха, малодка / з інтэлігенцкіх, звычайна гарадскіх колаў: дама; мадам (уст.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

вса́дница ж. жанчы́на-ко́ннік, жанчы́на-ве́ршнік;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самада́йка

‘шчодрая жанчына, прадажная жанчына, прастытутка’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. самада́йка самада́йкі
Р. самада́йкі самада́ек
Д. самада́йцы самада́йкам
В. самада́йку самада́ек
Т. самада́йкай
самада́йкаю		 самада́йкамі
М. самада́йцы самада́йках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пага́нка

‘дрэнная, непаслухмяная жанчына; жанчына іншай веры’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. пага́нка пага́нкі
Р. пага́нкі пага́нак
Д. пага́нцы пага́нкам
В. пага́нку пага́нак
Т. пага́нкай
пага́нкаю		 пага́нкамі
М. пага́нцы пага́нках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)