вэ́рхал

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. вэ́рхал
Р. вэ́рхалу
Д. вэ́рхалу
В. вэ́рхал
Т. вэ́рхалам
М. вэ́рхале

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вэ́рхал, -у, м. (разм.).

Вялікі беспарадак, неразбярыха; крык, шум.

У хаце стаяў в.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вэ́рхал, -лу м., разг. каварда́к, бедла́м, содо́м, тарара́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вэ́рхал, ‑у, м.

Разм. Страшэнны беспарадак, неразбярыха; крык, шум. У доме — вэрхал, усё пайшло дагары нагамі. Карпаў. На ферме зноў падняўся вэрхал: спрачаліся, каму колькі год. Пташнікаў. Бегае, круціцца, галёкае, як ашалелы: вечны вэрхал праз яго на дварэ. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вэ́рхал м разм Durcheinnder n -s, Únordnung f -, Wrrwarr m -s, Tohuwabhu n - і -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вэ́рхал (БРС) ’гоман, малая звадка’ (КЭС); ’беспарадак’ (Бір. Дзярж.); ’лямант, гвалт’ (Жд.). Таго ж паходжання, што і ва́рхал ’тс’ (гл.), г. зн. запазычанне з польск. warchoł. Форма вэ́рхал (падобнай формы ў польскай мове няма) другасная, узнікла ў бел. мове, відаць, з формы тыпу вархо́л (апошняя, напр., засведчана ў гаворках Слаўгарадчыны; гл. Яшкін, Бел.-польск. ізал., 157) пры перанясенні націску на першы склад. Параўн. багно́, але бэ́гна, барса́ць, але бэ́рсаць і да т. п. Яшкін (там жа) лічыць вэ́рхал, ва́рхал не запазычаннем, а агульным утварэннем для беларуска-польскай зоны. Гэта няправільна, бо ў польск. мове слова з’яўляецца спрадвечным і адлюстроўвае (разам са шматлікімі вытворнымі; гл. Брукнер, 601–602) прасл. адносіны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гармі́дар, -у, м. (разм.).

1. Гучная бязладная гаворка наперабой; шум, вэрхал.

2. Беспарадак, неразбярыха.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

argy-bargy [ˌɑ:dʒiˈbɑ:dʒi] n. BrE, infml вэ́рхал, гармі́дар

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

бедла́м (беспорядок) разг. бедла́м, -му м., вэ́рхал, -лу м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вэ́рлахвэрхал’. Фанетычнае пераафармленне (метатэза плаўных) слова вэ́рхал (гл.), якое адлюстроўвае польскае warchoł ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)