БІЛО́ННАЯ МАНЕ́ТА
(ад франц. billon нізкапробнае серабро),
разменная непаўнацэнная метал. манета, намінальная вартасць якой перавышае вартасць металу і затрат на яе выраб; заменнік золата. Як знак вартасці абслугоўвае пераважна рознічны тавараабарот, выконваючы функцыі сродку абарачэння і абмежаванага сродку плацяжу. З 1933 ва ўсіх краінах свету ў абарачэнне ўведзены толькі білонныя манеты, якія вырабляюць з серабра невысокай пробы, медзі, нікелю, алюмінію і інш. металаў. Колькасць білонных манет абумоўлена патрэбамі грашовага абароту, а гранічны тэрмін іх зносу вызначаецца на аснове практычнага вопыту. У наменклатуры дзярж. разліковых білетаў Нац. банка Беларусі (з 1992) білонная манета адсутнічае.
т. 3, с. 152
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
біло́нны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да білону (у 2 знач.). Білонная манета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біло́нны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
біло́нны |
біло́нная |
біло́ннае |
біло́нныя |
| Р. |
біло́ннага |
біло́ннай
біло́ннае |
біло́ннага |
біло́нных |
| Д. |
біло́ннаму |
біло́ннай |
біло́ннаму |
біло́нным |
| В. |
біло́нны (неадуш.)
біло́ннага (адуш.) |
біло́нную |
біло́ннае |
біло́нныя (неадуш.)
біло́нных (адуш.) |
| Т. |
біло́нным |
біло́ннай
біло́ннаю |
біло́нным |
біло́ннымі |
| М. |
біло́нным |
біло́ннай |
біло́нным |
біло́нных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
АБО́Л
(грэч. obolos),
1) у Стараж. Грэцыі вагавая адзінка серабра, сярэбраная, потым медная манета (складала 1/6 драхмы).
2) У Зах. Еўропе ў 2-й пал. 8—10 ст. вагавая адзінка серабра і сярэбраная манета (1/2 дэнарыя), у 12—15 ст. сярэбраная, у 16—18 ст. білонная або медная манета (1/2 дэнарыя).
3) У ВКЛ намінал у 1/2 дэнарыя, чаканены Віленскім манетным дваром у 1545—47, 1554.
т. 1, с. 32
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дэна́рый, дына́рый
(лац. denarius)
1) старажытнарымская сярэбраная манета, роўная 10 асам2;
2) сярэбраная манета германскіх дзяржаў у 5—8 ст., якая імітавала рымскі д.;
3) сярэбраная манета дзяржаў Зах. Еўропы ў 8—12 ст.; на тэрыторыі Беларусі абарачалася ў 11 ст.;
4) сярэбраная, потым білонная манета Вялікага княства Літоўскага ў 14—17 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)